Struisvogels in Den Haag De commentaren in Den Haag over de nieuwste voorspellingen van het CPB door leden van de regering en regeringfracties waren van de strekking ?veel erger dan we dachten? en ?dit had niemand kunnen voorspellen?. Als dit echt gemeend is, dan dient men zich af te vragen of men wel de capaciteiten […]
Lees volledig artikel: Struisvogels in Den Haag
Struisvogels in Den Haag
De commentaren in Den Haag over de nieuwste voorspellingen van het CPB door leden van de regering en regeringfracties waren van de strekking ?veel erger dan we dachten? en ?dit had niemand kunnen voorspellen?. Als dit echt gemeend is, dan dient men zich af te vragen of men wel de capaciteiten heeft voor zo?n verantwoordelijke positie in tijden van ernstige crisis. En als men het niet echt meent, en al lang wist wat er aankwam, dan dient men zich ook af te vragen of men wel op de juiste plek zit. Immers juist in een periode van crisis is het cruciaal dat leiders open en eerlijk zijn over wat er aan de hand is om zo het vertrouwen van de kiezers te behouden.
In september, een dag na de algemene beschouwingen, schreef ik een weblog met de titel ?historisch? over de grote financiële en economische crisis die zich aan het voltrekken was en Den Haag die tijdens de algemene beschouwingen de andere kant op keek en zich overgaf aan op de borst klopperij en trivialiteiten.
Tien dagen later schreef ik een weblog met de titel <a href=”https://www.maurice.nl/?itemid=669″>”vertrouwenscrisis”</a> waarin ik aangaf dat niet alleen de financiële en economische implosie aan de gang was, maar dat ik ook een politieke implosie verwachtte. Twee weken later schreef ik <a href=”https://www.maurice.nl/?itemid=673″>”You ain’t seen nothing yet”</a>, en eind oktober schreef ik <a href=”https://www.maurice.nl/?itemid=677″>”Domino Month”</a>. Daarin gaf ik aan dat wat we toen hadden gezien nog maar een topje van de ijsberg was.
Er waren veel meer mensen die in september en oktober 2008 al aangaven hoe ernstig de economische crisis zou gaan worden. En elke keer als ik de laatste vier maanden iemand sprak uit het bedrijfsleven, en het maakte echt niet uit in welke sector ze werkten, kreeg ik de bevestiging van het beeld dat ik voor ogen had toen ik op 19 september aangaf dat 2008 historisch zou worden op dezelfde wijze als 1929.
Net zoals ik me elke keer weer verbaas over de wijze waarop het SCP achter de feiten aanloopt en resultaten van onderzoeken bekend maakt, die al achterhaald zijn op het moment van publicatie, verbaasde ik me hogelijk over de voorspelling van het CPB in december dat de economie in 2009 minder dan 1% zou dalen en het herstel al weer zich aan het eind van het jaar zou aandienen. In welke wereld leven de mensen van het CPB eigenlijk.
Blijkbaar onder dezelfde kaasstolp als regering en parlement. En het is gewoon gênant dat de regering nog stelt een aantal weken nodig te hebben voor hun plannen. Terwijl ik me weinig illusie maak over de kwaliteit van die plannen. Enerzijds omdat we weer de situatie zullen krijgen dat de coalitiepartners ieder vanuit hun eigen hobby’s en hangups komen tot een suboptimale aanpak. (Ik wil dit niet, en jij dat niet, dan doen we een beetje dit en een beetje dat). Anderzijds omdat ook op dit moment door Den Haag de omvang van de crisis nog steeds fors wordt onderschat.
Weet je nog dat eind september Bos aangaf dat voor de 16 miljard euro waarmee ABN Amro/Fortis NL werd gekocht een verstandige investering was en er een goede kans was dat over een aantal jaren dat bedrijf met forse winst zou kunnen worden verkocht?
Bedenk dan dat die banken niet alleen grote risico’s lopen ten aanzien van de hypotheken (en niet alleen die uit de VS), maar ook, en in een nog grotere mate, risico’s lopen ten aanzien van de kredieten die men aan bedrijven heeft verstrekt. Ik hoorde van een goede kennis van mij dat hij bij een bedrijf werkte dat een miljardenovername had gedaan dat grotendeels door banken was gefinancierd. Als dat bedrijf gewoon haar winsten haalt dan kan die lening worden afgelost. Maar als het bedrijf door de economische crisis geen winst meer maakt of zelfs failliet gaat dan ontvangt de bank weinig of geen geld terug. En dat is het schrikbeeld dat nu massaal en wereldwijd opdoemt. Gisteren meldde General Motors nog veel meer geld van de Amerikaanse overheid nodig te hebben dan de 20 miljard dollar die men al eerder heeft gekregen om niet binnen enkele maanden failliet te gaan.
En dat zal dus ook bij de banken gebeuren. Een op dit moment haast ondenkbaar percentage van de uitstaande leningen aan het bedrijfsleven zal niet terugkomen bij de bank. En om te overleven zal de eigenaar (dus de overheid) nog fors moeten bijstorten. En dan nog wel in een situatie waar de overheid al een heel groot tekort heeft opgelopen en het scenario van mogelijke winst bij verkoop van de bank in de toekomst achter de horizon verdwijnt.
Wat je de regering(en) van Nederland kwalijk kan nemen is dat een aantal belangrijke structurele maatregelen niet zijn getroffen toen de economie wel goed draaide en de begroting beter op orde was. Alle zaken die nu besproken worden hadden al veel eerder planmatig moeten worden ingezet. Maar die politieke moed was er nooit. Leiderschap betekent uitleggen wat op ons af komt en de maatregelen die je vindt die genomen moeten worden te “verkopen”. Als je dat niet lukt, ben je ongeschikt als politiek leider of zijn je maartregelen niet goed.
Denk je dat het voor de huidige crisis wat uitmaakt dat we in 24 jaar de pensioengerechtigde leeftijd naar 67 verhogen? Nee hoor, dat zou alleen symboolpolitiek zijn. Voor de crisis van vandaag zou een onmiddellijke verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd naar 67 jaar een effect hebben. Besef echter wat voor impact dat zal hebben als een regering dat aankondigt, die toch al niet zoveel vertrouwen bij de bevolking heeft, ondanks wat het SCP daarover meldt…..
En zo zijn er nog een hele rits maatregelen die we eigenlijk zouden moeten nemen, en die gemakkelijker waren geweest als die al een tijd geleden rustig waren ingezet, maar nu veel minder gemakkelijk tot stand kunnen worden gebracht. Als tien jaar geleden de aftrek van de hypotheekrente geleidelijk was afgetopt, dan zou men nu een versnelling tot stand kunnen brengen, terwijl dat in de prijzen van de woningen dat al was ingecalculeerd. Nu zouden ingrijpen in die hypotheekrenteaftrek de prijzen van de woningen wel eens versneld lager kunnen laten zijn en kan het middel erger zijn dan de kwaal.
Alle signalen staan op diepzwart en ik maak me, zoals ik al eerder heb gezegd, niet alleen zorgen over wat er economisch gaat gebeuren. Ik verwacht dat in diverse landen in Europa, en ook in Nederland, het politieke systeem zeer op de proef wordt gesteld. Kiezers zullen uit het midden wegtrekken naar de linker- en rechterkant, waardoor het nog moeilijker zal zijn om een krachtige regering te vormen. De economische crisis en de grote begrotingstekorten in de verschillende landen zal ook zeker de Europese Unie ernstig onder druk zetten. “Eigen volk eerst” zal bij de economische steunmaatregelen een instinctmatige handeling zijn van veel regeringen. En hoe zullen de landen van de euro op elkaar reageren als het ene land veel grotere begrotingstekorten zal accepteren dan het andere land (en wat zal dat betekenen voor de waardeontwikkeling van de euro)?
De wijze waarop de afgelopen dagen in Den Haag door regering en volksvertegenwoordigers is gereageerd op de nieuwste voorspellingen van het CPB (en die zijn nog steeds te positief), maakt me niet optimistischer over wat er op de door mij aangehaalde punten zal gaan gebeuren, integendeel.
U heeft zojuist gelezen: Struisvogels in Den Haag.
Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.
Terug naar de homepage
