De elite heeft niet geleerd van Fortuyn

Leestijd: 4 minuten

De elite heeft niet geleerd van Fortuyn

Dit is de titel van een stuk van Jacques Monasch op de pagina Forum van De Volkskrant. Het komt overeen met datgene wat ik ook al sinds 2002 beweer. Maar of men er wat van leert, waag ik -op basis van mijn eigen ervaringen- sterk te betwijfelen.

Het stuk staat inmiddels integraal op internet, maar hieronder toch een samenvatting van het stuk van Jacques Monasch (die de strijd om het lijsttrekkerschap voor de Europese Verkiezingen van Berman verloor).

Monasch begint door te stellen dat de argumenten waarmee de ontredderde politici over Wilders en de PVV spreken een exacte kopie zijn van de strijd van de gevestigde orde tegen Fortuyn. Vervolgens behandelt Monasch die argumenten.

1.  Wilders  heeft geen oplossingen voor de problemen die hij aansnijdt.

Monasch noemt dan een aantal problemen die er zijn en die tot grote maatschappelijke ergernis hebben geleid. Hij stelt dat die problemen gemeen hebben dat ze ontstaan zijn onder de verantwoordelijkheid van CDA, PvdA en VVD. En geen van die problemen zijn door die drie partijen opgelost. Voor de potentiele PVV-stemmers is dus het argument dat de PVV geen oplossing heeft lachwekkend.

2.  Wilders zou angst zaaien.

Monasch stelt dat blijkbaar het benoemen van een probleem, dat iedereen kent als angst zaaien wordt gezien. En op het moment dat de politiek stelt dat het maar een kleine groep raddraaiers betreft die voor de problemen zorgen geeft de bestaande elite zichzelf een brevet van onvermogen dat ze het probleem dan niet opgelost krijgen.

3. De feiten van Wilders kloppen niet.

Monasch stelt dan dat die aanpak tegen Fortuyn niet heeft geholpen (“voetnoten mijnheer de Professor”riep Melkert in een debat). Nog los van het feit dat een aantal dingen die Fortuyn in 2002 had gezegd en toen hevig werden aangevallen nu gemeengoed zijn geworden. Het gaat niet om de getallen zelf, maar de emotie erachter.

4. PVV-ers krijgen het verwijt dat ze populisten zijn. Ze beloven veel maar kunnen niets waarmaken.

Monasch komt dan met een serie punten die de PvdA heeft beloofd voorafgaande aan de laatste verkiezingen en die men in de regering niet waarmaakt.

Er zijn twee neveneffecten van deze aanval op Wilders. De partijen sluiten zich op in het speelveld van Wilders zelf, die daardoor de eigenaar wordt van dat debat, zeker door de potentiele aanhangers van Wilders. Maar het meest ongewenste effect (en dat is ook iets waar ik steeds op hamer) dat de kiezer achter Wilders niet serieus genomen wordt. Want de oprechte zorgen van burgers over allerlei zaken die er in het dagelijks leven spelen, worden door de aanpak van Wilders gebagatalliseerd.

Monasch stelt dat het aanvallen van Wilders bij de potentiele PVV-kiezer wordt gezien als een doorzichtige poging de eigen onmacht te camoufleren. En hij sluit dit prima artikel af met de constatering dat deze partijen met een nieuwe en overtuigende strategie moeten komen met gezaghebbende politici, een geloofwaardige visie en tastbare oplossingen.

Grappig genoeg staat er direct een artikel onder wat eigenlijk in een notendop een illustratie is van wat Monasch beweert. Een promovendus op het terrein van Megaprojecten maakt gehakt van het rapport van de commissie Veerman over de Noord-Zuid lijn in Amsterdam. Gelegenheidsargumenten zijn gebruikt om de conclusie die men vooraf al had getrokken te onderbouwen. En men heeft geshopt uit het beschikbare materiaal. Alleen al de punten als de overdreven winst op de reistijd of de veel te hoge schatting van het te verwachten passagiersverkeer  laat dat al zien.

En ook op dezelfde pagina een kleine ingezonden brief van een burger over het rookgordijn dat is opgetrokken door de overheid rondom de brand in het Catshuis. Ook zo een voorbeeld van een niet transparante overheid, die creatief met informatie omgaat en verantwoordelijkheden op elkaar afschuift. (Niet op die pagina, maar op een andere pagina, een stuk over de continuing story van het niet aanpakken van de veel te ruime wachtgeldregelingen voor politici in Nederland. Een regeling die ervoor zorgde dat Minister Guusje ter Horst, nadat ze in 2001 vrijwillig was opgestapt als wethouder om in Nijmegen Burgemeester te worden. Vervolgens eind 2006 als burgemeester opstapte en twee maanden later minister werd, toch nog twee maanden lang begin 2007 wachtgeld kreeg voor haar baan van wethouder van Amsterdam).

Geluiden zoals die van Jacques Monasch kom je helaas te weinig tegen in kranten als De Volkskrant, NRC-Handelsblad en Trouw. Of hoor je te weinig bij een televisieprogramma als Nova en Buitenhof. 

De essentie van het probleem is dat zowel de politici in Nederland als een groot deel van de media naar de burgers kijken vanuit de kaasstolp in Den Haag. Ik heb daarover al vaker geschreven. Prof. Schnabel van het SCP  geeft daar een goed voorbeeld van.. Hij laat zich met regelmaat in het openbaar uit over die verwende burgers. Hoe kunnen die burgers die het zo goed hebben toch zo ontevreden zijn over de overheid? (Misschien omdat ze van dat ‘goed hebben” niet vinden dat het dankzij de overheid komt, maar ondanks de overheid?).

Maar het overgrote deel van de burgers kijkt niet naar Nederland vanuit die kaasstolp, maar vanuit hun eigen ervaringen in hun eigen wereld. En daar zie je met grote regelmaat hoe de overheid zaken slecht heeft georganiseerd en zoals de Amerikanen zeggen “ze zijn niet een deel van de oplossing, maar een deel van het probleem”.  En dan zien ze ook dat als er in de media bepaalde problemen worden aangekaart (soms ook erg uitvergroot), veel politici zich haasten om over hetgeen gebeurd is schande te spreken, kamervragen te stellen of met voorstellen te komen. Kort daarna hoor je er vervolgens niets meer van of duurt het heel erg lang voordat er iets uit de handen van het systeem komt, en vaak is dat geen pragmatsiche oplossing, maar een nieuwe regel, nieuw voorschrift of een nieuw controlesysteem.

Het frustrerende is dat wat Monasch schrijft door een aantal mensen in het verleden ook al is opgemerkt en ook over is gepubliceerd. Ik was zeker de enige niet. Maar je merkt enerzijds dat het niets oplevert, en anderzijds dat het ook nauwelijks in de media ruim wordt opgevolgd.

In een periode waar er weinig nieuws is lijkt me een groot debat over wat Monasch schrijft in de media uitermate belangrijk. Maar ik verwacht dat het amper een rimpeltje zal opleveren in de hofvijver. Niet alleen omdat de politici het zullen negeren, maar ook omdat de overige media het amper zullen oppikken.

U heeft zojuist gelezen: De elite heeft niet geleerd van Fortuyn.

Terug naar de homepage

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.