Besmettingen nemen toe – hoe komt u de herfst en winter door?

Leestijd: 6 minuten

Besmettingen nemen toe – hoe komt u de herfst en winter door?

In de afgelopen maanden heb ik diverse blogs geschreven met praktische adviezen. Bij de start van onze nieuwe site geef ik graag een samenvatting met de nieuwste inzichten. Vanzelfsprekend kunt u die vorige blogs lezen door hierop te klikken.

Het is wel duidelijk dat in het najaar in Nederland en de rest van Europa het aantal COVID-19-besmettingen (sterk) zal toenemen. In onze regio komt de griep in de herfst en winter voor; COVID-19 heeft hetzelfde verspreidingspatroon.

Grote vragen zijn:

• Zal van de mensen die dan besmet raken een kleiner deel overlijden of ernstig ziek worden dan in maart en april?
• Zal het virus nog tijdens de herfst of winter vanzelf uitdoven, zoals wel met SARS is gebeurd?

In de nabije toekomst gaan we op deze site uitgebreid op deze vragen in. Ik wil me nu beperken tot informatie waar u de komende maanden wat aan kunt hebben, mocht het virus nog actief blijven.

Zo vindt de verspreiding plaats

In deze blog deel ik met u mijn conclusies over de verspreidingswijze van het virus. Die conclusies heb ik getrokken op basis van studies uit de hele wereld. In vele blogs op deze site heb ik die zoektocht beschreven en links geplaatst naar relevante bronnen. De WHO en het RIVM delen (althans op dit moment) mijn conclusies niet. Wel zijn er wereldwijd steeds meer wetenschappers die op hoofdlijnen dezelfde conclusies trekken.

U hoeft mijn conclusies niet kritiekloos te delen. Maar ik vraag u wel om over alles wat u aangeboden krijgt op deze site (en elders) uw eigen oordeel te vellen.

Mijn belangrijkste conclusie is dat het overgrote deel van de besmettingen geschiedt door aerogene overdracht van het virus. Het virus dat in microdruppels in de lucht zweeft en bij praten, hoesten en niesen plaatsvindt. De Covid-19 commissie van de Lancet is de afgelopen week ook tot de conclusies gekomen dat die verspreiding door de lucht de belangrijkste verspreidingsweg van het virus is.

Door de lucht

Dus het virus verspreidt zich door de lucht en wordt door iemand dusdanig lang ingeademd dat hij of zij geïnfecteerd raakt. Als men weinig inademt, raakt men niet geïnfecteerd of krijgt men geen/amper symptomen. Hoe meer men inademt, hoe groter de kans is dat iemand daar (erg) ziek van wordt. Dat hangt mede af van de leeftijd en gezondheid van de betreffende persoon.

Besmettingen waarbij de afstand tussen twee personen verder is dan één meter, geschieden voor (bijna) 100 procent op deze manier. Maar ook besmettingen op kortere afstand zullen, met name bij face-to-face praten, vaker via aerosolen plaatsvinden, die worden ingeademd en voor een infectie zorgen. En veel minder door grotere druppels die in neus of mond van de ander terechtkomen en daar het startpunt van een infectie vormen.

Overdracht van dit virus via voorwerpen vindt vrijwel niet plaats.

Dit kunt u dan doen om de kans op besmetten (heel) klein te maken.

1 – De omvang van het risico

Bij alles wat je doet loop je risico’s. Daar denk je meestal niet aan. Gelukkig maar. Maar ook als je er wel aan zou denken, dan is het altijd een vorm van afweging of je iets doet of niet. Hoe groot acht je het risico? En ben je bereid dat risico te lopen in ruil voor de veronderstelde voordelen?

Vanaf half maart zijn we als het ware overvallen door COVID-19 en de mogelijke risico’s. Volgens het WHO was de sterftekans van een besmet iemand 3 procent. De beelden van het ziekenhuis van Bergamo kwamen hard binnen. En als je de deskundigen op tv moest geloven, dan liep je bij alles wat je aanraakte het risico besmet te raken.

Daarnaast zijn leeftijd en gezondheidssituatie belangrijke factoren die zorgen voor grote feitelijke verschillen in risico. Als iemand onder de 45 jaar besmet raakt, is zijn of haar kans om eraan te overlijden kleiner dan 1 op 15.000. Als iemand boven de 90 jaar besmet raakt, is de kans om eraan te overlijden groter dan 1 op 10.

Daarbij is het ook zo dat je alleen geïnfecteerd kan worden door een besmettelijk iemand in je nabijheid. De cijfers van het RIVM geven aan dat die kans nu 1 op 300 is. En dat is dan ook niet gelijk voor iedere leeftijds- en bevolkingsgroep.

Iedereen moet voor zichzelf bepalen welk risico hij of zij bereid is te lopen en wat men daar al dan niet voor wil opgeven.  

Dit is de tabel met de werkelijke en de geschatte sterftekansen als men besmet raakt op basis van de cijfers tussen maart en mei dit jaar. De geschatte kansen komen uit een onderzoek van Peil.nl.

2 – Het gevaar in de buitenlucht

In de buitenlucht is de kans dat u besmet wordt uitermate klein. De aerosolen vervliegen in de buitenlucht. Men moet voorkomen dat men langere tijd met iemand binnen een afstand van één meter spreekt met de gezichten in elkaars richting. Ook is er wat meer risico als het donker is, windstil en onder een afdekking (afdakje, parasol, overkapping). Zorg dan voor één of meer ventilatoren.

3 – Besmet worden via oppervlaktes

De kans is vrijwel nihil dat u besmet wordt doordat u een voorwerp aanraakt. Zelfs als zich daar virus op bevindt is de kans dat het virus zich kan vermenigvuldigen in uw lichaam heel erg klein. Schoonmaken van winkelwagentjes en dergelijke is niet echt nodig.

4 – In de eigen woning

Allereerst is het goed om te weten dat als er iemand in het eigen huishouden besmettelijk is, “maar” tussen de 10-25 procent van de huisgenoten ook besmet raakt. Het lijkt er dus op dat je het kind echt met het badwater weggooit als je, zonder dat er een reden is om aan te nemen dat een huisgenoot besmettelijk is, je toch je manier van leven thuis ingrijpend aanpast. (Dat is wat anders op het moment dat de huisgenoot wel besmettelijk is.)

Krijg je mensen op bezoek waardoor je je wat onveiliger voelt, dan is het verstandig om te zorgen dat je in huis voldoende ventileert. (Ramen of deuren kruislings open.) Als je met elkaar gaat zitten praten, doe dat dan niet met de gezichten lang in elkaars richting op een afstand van minder dan één meter. En als je het gevoel hebt dat je ventilatie slecht is, dan is een grotere afstand nog beter. Praat dan niet te hard. En zing niet met z’n allen (zoals wellicht bij een verjaardag).

In het najaar en in de winter is het belangrijk om thuis de relatieve luchtvochtigheid tussen de 40 en 60 procent te houden. Er zijn ook diverse luchtreinigers, die claimen het virus uit de lucht te kunnen halen. Rond 1 oktober komen we met een groot overzicht van het aanbod in Nederland zodat u daar, desgewenst, een keuze uit kunt maken.

Mocht u zich echt onveilig voelen bij bezoek van derden, ga dan naar buiten met die andere(n) of draag allen mondbescherming. Mondbescherming kan zorgen dat er minder virus wordt ingeademd en minder aerosolen direct of indirect in de lucht worden gebracht.

5 – In openbare binnenruimtes

Dit is de plek waar de meeste besmettingen plaatsvinden. Kantoren, fabrieken, scholen, winkels, openbaar vervoer, zorginstellingen en horeca. Het is een combinatie van verschillende factoren, die ervoor zorgt dat dit de hotspots zijn.

• Iedereen is afkomstig uit zijn of haar eigen netwerk, en die verschillende netwerken overlappen elkaar maar in beperkte mate. (Dus 100 aanwezigen hebben bijvoorbeeld in de afgelopen week allemaal met gemiddeld tien mensen contact gehad. Bij elkaar zijn dat 1000 verschillende mensen).
• Het kan er vaak rumoerig zijn waardoor mensen harder praten (en meer aerosolen kunnen uitstoten).
• De ventilatie is er vaak matig tot slecht. Zeker als het buiten relatief warm of koud is. Natuurlijke ventilatie is minder makkelijk mogelijk (deuren en/of ramen gaan dan niet open). Het HVAC-systeem moet zodanig ingesteld staan dat er in sterke mate frisse lucht naar binnen wordt gehaald. En bij voorkeur moet er apparatuur zijn om het virus uit de lucht te filteren/halen.

Ventilatieplan

Het zou heel nuttig zijn geweest als de overheid in juni was gestart met het implementeren van mijn voorstel: het Deltaplan Ventilatie. Dan zou bij vele binnenruimtes aangegeven staan dat die coronaproof zijn. Dus dat het ventilatiesysteem dusdanig functioneert dat de risico’s in die bewuste binnenruimte heel klein zijn. Dat zou voor de bezoekers duidelijkheid verschaffen en de inschatting van risico’s veel makkelijker maken.

Ook was er dan meer duidelijkheid over de waarde van diverse luchtzuiveraars (purifiers).

Omdat dit er helaas niet is, moet iedere bezoeker proberen te bepalen of de risico’s in openbare binnenruimtes acceptabel zijn of niet. Dat kan door te kijken en/of te voelen of er goed wordt geventileerd. Of ter plekke na te vragen wat men al dan niet gedaan heeft en te beoordelen of u tevreden bent met het antwoord.

Als in de regio het aantal besmettelijken vrij hoog is, is het zeker af te raden om in openbare binnenruimtes face-to-face met elkaar te praten op minder dan één meter van elkaar. (Face-to-face is dus terwijl men elkaar recht in de ogen kijken.)

Met behulp van een CO₂-meter kan in een ruimte worden aangetoond of er voldoende frisse lucht binnenkomt. Hier wordt dat verder uitgewerkt. Het zou fijn zijn als bij openbare binnenruimtes CO₂-meter beschikbaar zijn om het niveau van frisse lucht in de gaten te houden.

Als u zich niet veilig voelt bij de condities in openbare binnenruimtes dan heeft u een paar mogelijkheden:

• slechts kort binnen blijven;
• een mondkapje dragen, waardoor u minder aerosolen naar binnen krijgt (de situatie is veiliger als iedereen een mondkapje draagt, want dan worden er minder aerosolen in de lucht gebracht);
• niet de ruimte binnengaan.

Als u om welke reden dan ook genoodzaakt bent om in die ruimte te blijven dan raad ik u aan vragen te stellen over de ventilatie en luchtfiltering. Sommige mensen nemen zelf een CO₂-meter mee. Maar die raken langzamerhand uitverkocht. Binnenkort komen we nog met aanvullende informatie over luchtfiltering/luchtreiniging.

Ten slotte zijn er steeds meer aanwijzingen dat vitaminde D een extra steun geeft aan de mogelijkheid van uw lichaam om een infectie van de ademhalingsorganen te kunnen bestrijden.

Op deze site houden we u met grote regelmaat op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. Aangeven wat de risico’s en kansen zijn. Daarbij bedrijven en instellingen handvaten geven voor de aanpak van hun ventilatie en luchtzuivering. Want dat is echt wel de crux als we in najaar en winter zoveel mogelijk van het leven willen genieten.

U heeft zojuist gelezen: Besmettingen nemen toe – hoe komt u de herfst en winter door?

Volg Maurice de Hond op Twitter | YouTube | Facebook | LinkedIn.

Mocht u ons werk ook met een kleine donatie financieel willen ondersteunen klik dan hier.