De klucht rond een fake bericht: Leerzaam!

Leestijd: 5 minuten

De afgelopen dagen speelde zich een bijzonder en leerzaam schouwspel af rondom een bericht dat compleet fake is. Het geeft een goed inzicht in hoe er in deze Coronacrisis geopereerd wordt met informatievoorziening. En aan welke kant je ook staat, velen maken zich er schuldig aan. Want als een heel onwaarschijnlijk bericht past bij jouw opvatting/doelstelling, dan wordt het naar buiten gebracht/gedeeld zonder het te checken bij de bron.

De uitpuilende ziekenhuizen in Oklahoma door gebruik Ivermectine

Een fascinerende kwestie die – volledig gedocumenteerd – gevolgd kan worden.

Het begon met dit bericht op 3 september in Rolling Stone:

Dit was een deel van het desbetreffende bericht in Rolling Stone:

Dit bericht werd eerst in de Verenigde Staten door de grote media en ook op sociale media breed gedeeld. Dit was bijvoorbeeld een tweet van de presentator van het programma “No Lie”.

Ruim verspreid

Als u hier klikt, ziet u een overzicht van hoe in Amerikaanse media dit bericht ruim werd gedeeld. En hoe ook veel prominenten mede dit verhaal hebben verspreid.

Niet lang daarna kwam er een verklaring van het ziekenhuis waar de bewuste dokter, waar het bericht over ging, vroeger bij gewerkt had. En die was overduidelijk. Het verhaal was complete BS (zoals de Amerikanen zeggen, maar in het Nederlands zeggen we dan netjes “”Bullshit”.)

Maar het kwaad was al geschied. Zondag publiceerde o.a. de BBC het bericht en gisteren zette het ANP dat bericht ook op het net. Ik las het o.a. terug bij NU.nl, metronieuws, Joop.nl en het NoordHollands Dagblad.

Ondertussen was Rolling Stone in de VS al op het bericht teruggekomen. Hoewel als je de tekst leest, wel op een halfslachtige wijze. Ze zijn nog op zoek naar ziekenhuizen, die wellicht toch nog het verhaal zouden kunnen bevestigen, nadat het eerste ziekenhuis had gemeld dat het bij hen absoluut niet het geval was. Maar tot op vandaag hebben ze niets gevonden. Beter was geweest om gewoon te zeggen dat er een fout was gemaakt bij het checken van het nieuws. (Het kwam oorspronkelijk van een lokaal tv-station in Oklahoma). Maar het toegeven dat er een fout is gemaakt en die ruim corrigeren, is niet iets wat media graag doen.

Nieuwsvoorziening in Nederland

Dat is goed te merken aan wat er in Nederland is gebeurd met dit nieuws.

Zondag nam de BBC het nieuws over. Inmiddels is dat artikel iets afgezwakt, maar er wordt wel een toename van meldingen van overdoses van Ivermectine gemeld. U kunt hier lezen dat het gaat om kleine absolute aantallen (in staten van 1 melding in juli naar 10 in augustus). En dat het niet heeft geleid tot ziekenhuisopnames, laat staan tot extra druk in de ziekenhuizen. Plus dat alles in plaats van dat men gewoon het artikel had teruggetrokken.

En dat is ook in Nederland te zien. Het ANP had het nieuws van Rolling Stone in een bericht geplaats en het is op verschillende plekken opgepikt. Metronieuws besteedde er een artikel aan dat op dit moment (meer dan 24 uur later) nog niet aangepast is.

Nu.nl nam het ANP-bericht ook zondagochtend over. Met in de koptekst: “Ziekenhuizen in de Amerikaanse staat Oklahoma zeggen steeds meer patiënten te zien die een overdosis van het middel hebben genomen.”

Nadat maandagmiddag het ANP het artikel wat afzwakte, heeft Nu.nl aan het eind van het artikel deze melding gezet: “In een eerdere versie van dit artikel werden citaten van dokter Jason McElyea in Amerikaanse media aangehaald over het oplopen van wachttijden in ziekenhuizen door de toestroom van mensen die zichzelf behandelden met Ivermectine. Er is echter geen betrouwbaar bewijs dat de overdosissen hebben geleid tot langere wachttijden.”

Geen bewijs

Wat men daarbij niet schreef was dat er geen bewijs was van toestroom van mensen, die zichzelf hadden behandeld met Ivermectine. 

Joop.nl was er vroeg bij en had al op 4 september een artikel over dit onderwerp geschreven met als kop “Ziekenhuizen Oklahoma overspoeld met slachtoffers nep-covidmiddel ivermectine”.  Het is bijzonder om in dat artikel te lezen dat Ivermectine vooral gecombineerd werd met republikeinse staten en zelfs Trump komt nog in dat artikel langs. Daaronder ook commentaren van lezers.

Ondanks het feit dat het echte verhaal inmiddels ook bekend moet zijn bij de redactie van Joop.nl heeft er geen aanpassing plaats gevonden of is het artikel alsnog weggehaald.

Mijn conclusies

Nogal wat Amerikaanse media hebben het goede gebruik van dubbelchecken van het nieuws. Zelf ben ik een aantal keren geïnterviewd door de New York Times. En een paar uur later werd ik door een andere afdeling benaderd of bepaalde citaten inderdaad van mij afkomstig waren.

Dus als er in de Amerikaanse media breed een bepaald nieuwsonderwerp wordt gepresenteerd, dan kan ik me voorstellen dat buitenlandse media dat overnemen (zoals BBC en NU.nl).  Maar er zijn twee heel belangrijke conclusies te trekken over wat ik hierboven beschrijf:

Als je merkt dat er aan de bron in de VS iets behoorlijk fouts is gegaan (en dat is evident als je mijn toelichting hier nog bekijkt), dan hoor je gewoon dat te melden en het artikel terug te trekken. En niet te laten staan of een halfbakken zin aan het eind te zetten (zoals Rolling Stone en Nu.nl) waarbij het lijkt of het maar een klein ondergeschikt puntje was dat fout zat.

Maar nog veel belangrijker is het volgende. Juist tijdens deze Coronacrisis merk je hoezeer informatie en data worden misbruikt om punten te maken. En dat geldt voor alle partijen. Voor- en tegenstanders van stevige maatregelen, voor- en tegenstanders van vaccinatie. En dat komt mede omdat de data vaak niet goed is verzameld en cruciale (context-)informatie ontbreekt. En zeker ook omdat zelfs bij “peer reviewed” wetenschappelijke onderzoeken resultaten onderling sterk kunnen verschillen.

Kijken naar de bron

Daarom probeer ik zoveel mogelijk te kijken naar de bron. Wat staat daar en hoe betrouwbaar/geloofwaardig is die informatie. Plus dat ik als ik over iets schrijf, ik de lezer ook de gelegenheid geef om naar dezelfde bron te gaan om het eigen oordeel te vormen.

Zeker als ik informatie tegenkom, waarvan ik elders nog niet gehoord had, krijg ik argwaan. En negeer ik die data of check ik het driedubbel. Plus informatie over een toestroom van patiënten in ziekenhuizen, die een overdoses aan Ivermectine hadden genomen, was ik de laatste anderhalf jaar nog niet tegengekomen. Dus de kans dat deze informatie op waarheid berustte, achtte ik vooraf al heel klein.

Maar als je de publicaties leest, zowel in de VS als in Nederland, dan zie je iets wat ik veel vaker vaststel. Als de informatie past in jouw overtuigingen rondom allerlei facetten van de Coronacrisis, dan ben je gemakkelijk geneigd die informatie te delen. En dat gebeurt dan niet alleen op sociale media (waarvan je weet dat het zo werkt), maar zeker ook bij MSM, zoals dit voorbeeld van de ziekenhuizen in Oklahoma liet zien.

(Grappig extra detail: De foto van de rij mensen die te wachten staat, blijkt er één te zijn van mensen die in januari 2021 in Oklahomo City in de rij stonden om gevaccineerd te worden. Iets wat Rolling Stone trouwens wel bij het artikel vermeldde, maar daarna bij de tweets en retweets verloren ging).

Wij proberen u betrouwbare informatie te blijven geven op een transparante wijze. Help ons met af toe een kleine donatie. Klik hier.