Hoe Zembla en Koopmans in de knoop kwamen met een virus uit Wuhan

Leestijd: 6 minuten

Hoe Zembla en Koopmans in de knoop kwamen met een virus uit Wuhan

Top-3 in virtueel museum

Als in de toekomst ooit een virtueel museum komt over de staat van verwarring (om het eufemistisch te zeggen) van de Nederlandse media in Coronatijd dan komt een uitzending van Zembla uit november 2021 zeker in de top 3. Het gaat over de mogelijke herkomst van het virus.

Met de kennis van toen is het ook al een verbijsterende uitzending, en met de kennis van nu is dat nog eens het geval in het kwadraat. Je kunt de hele uitzending van 35 minuten hier terugkijken, maar lees eerst dit artikel. Met daarin tekst- en beeldfragmenten uit deze aflevering.

Hoe is Covid-19 ontstaan?

Zembla behandelt in de uitzending de vraag hoe de pandemie in Wuhan is ontstaan. Spreekt daarover met diverse deskundigen en gebruikt diverse bronnen. Alvorens ik de uitzending doorneem even de centrale kwestie:

De besmettingsgolf is in december 2019 in Wuhan ontstaan. Hoe is het begonnen?

De volgende punten zijn daarbij van belang te weten en deze zijn op zichzelf onbestreden:

• In China zijn er groepen van vleermuizen waar diverse soorten Coronavirussen rondgaan.
• In Wuhan is een lab waar al jarenlang uitgebreid onderzoek wordt gedaan naar het Coronavirus. Daarbij zijn ook onderzoeksvormen gehanteerd om nieuwe varianten te creëeren. In dat lab gelden hoge veiligheidvoorschriften.
• Bij het onderzoek in dat lab zijn Amerikanen betrokken.
• Op 10 kilometer van het lab is een grote markt, waar ook een verscheidenheid van levende dieren wordt verhandeld, met name voor consumptie.

In januari 2020 werd gesuggereerd dat Covid-19 uit het lab was “ontsnapt” (bijvoorbeeld doordat medewerkers geïnfecteerd waren geraakt en familieleden hadden aangestoken). Maar snel erna in maart 2020 verklaarde een groep wetenschappers via een artikel in The Lancet dat het virus op de markt in Wuhan was “overgesprongen” van dieren naar mensen. En dat het zeer onwaarschijnlijk was dat het virus uit het lab afkomstig was.

Vanaf dat moment werd de ontsnapping vanuit het lab in de meeste media als “complottheorie” behandeld.

In de afgelopen week heb ik een aantal artikelen over dit onderwerp geschreven. De vertaling van een uitgebreid artikel in The Sunday Times en een fictief verhaal over een uitbraak van Ebola in Amsterdam. (Ontstaan op een lab in het Science Park of een dierenwinkel op de Albert Cuyp).

De Zembla documentaire

Het fascinerende aan de Zembla documentaire is dat men diverse wetenschappers aan het woord laat waardoor je grote twijfels krijgt over de theorie dat het virus op de markt van Wuhan is overgesprongen. Maar de centrale persoon in Zembla is Marion Koopmans en men volgt haar lezing over het gebeurde, zodat iemand die niet goed heeft opgelet aan het eind van Zembla toch denkt dat de ontsnapping van het virus uit het lab een complottheorie is.

Dit zijn enkele letterlijke teksten uit de documentaire:

08:20 “Om de ontsnapping uit het lab in de kiem te smoren publiceren 27 wetenschappers een statement in The Lancet. Hun boodschap: het virus is overgesprongen vanuit de natuur. Ze schrijven: wij veroordelen ten zeerste complottheorieën die suggereren dat COVID-19 geen natuurlijke oorsprong heeft.”

09:20  (een Engelse hoogleraar virologie): “De conclusies waren veel te snel getrokken. Het was gestoeld op denkbeelden en niet op feiten… Als je te snel beslist heb je een verborgen agenda”.

10:00 ( een Nederlandse hoogleraar biofysica): “Er was helemaal geen wetenschappelijke grond voor om dat zo stellig te beweren. Omdat er een groep experts was, die vrij agressief campagne hebben gevoerd om het idee van een laboratoriumongeluk de kop in te drukken “

Geen andere belangen?

Het artikel in The Lancet wordt dan getoond en de verklaring van de 27 schrijvers dat ze geen “andere belangen” hadden. Maar dan zoomt het programma in op één van de ondertekenaars, de in Amerika werkende “Peter Daszak”. Over hem wordt door een aantal deskundigen in het programma vastgesteld dat hij intensief samenwerkte met de onderzoekers uit het laboratorium in Wuhan. En er wordt een email van hem getoond van 5 februari 2020, waarin hij schrijft over die verklaring die men aan het opstellen is. Met de toevoeging dat de verklaring naar buiten op zo’n manier gebracht zal worden dat het niet terug herleid kan worden naar onze samenwerking en daardoor wordt een onafhankelijke stem gemaximaliseerd.

Het programma gaat dan verder waarbij getoond wordt dat vanuit de VS beschuldigingen worden geuit aan het lab in Wuhan en dat de Chinezen juist beweren dat het virus vanuit het buitenland kwam. Ook werd aangegeven dat er weinig bereidheid zou zijn van de Chinezen om openheid van zaken te geven, zeker als de schuld aan de Chinese kant zou worden gelegd.

Chinese wetenschappers die door collega’s of journalisten uit het buitenland werden benaderd gaven aan niets te mogen zeggen over het onderwerp.

De onderzoekscommissie van de WHO

Dan gaat het bij Zembla over de WHO-missie die begin 2021 naar Wuhan gaat om daar onderzoek te doen, waaronder deelnemers als Marion Koopmans, maar ook de eerder genoemde Peter Daszak.

Daarvan zegt dan de Nederlandse hoogleraar “Als het een laboratorium-ongeluk zou zijn dan is Peter Daszak één van de meest verantwoordelijke personen op de wereld voor dit ongeluk. Je kunt bijna geen persoon bedenken die dan een groter belangenconflict heeft.” 

Uitgebreid gaat het programma dan in op de problemen van die delegatie. Want men had van de Chinezen maar een beperkte hoeveelheid informatie gekregen. Niet voldoende om conclusies te trekken over een van de mogelijke oorzaken.

Het hoofd van de delegatie, een hoge WHO-functionaris, een Deen, onderhandelt met de Chinezen over het onderzoek en ook over de persconferentie aan het eind. Daar verklaart hij, ten overstaan van de wereldpers over de hypothese dat het virus uit het lab was ontsnapt, dat dit extreem onwaarschijnlijk was.

Uitonderhandeld

Maar uit het Zembla programma, ook door de toelichting van Marion Koopmans, wordt duidelijk dat die uitspraak bij die persconferentie in China was uitonderhandeld tussen de Chinezen en die delegatieleider. Hij mocht alleen over de ontsnapping uit het lab iets zeggen, als hij daar “extreem onwaarschijnlijk” aan toevoegde.

In mei 2021, toen het rapport nog niet definitief klaar was, namen de VS en de WHO zelf er al afstand van. Dit verklaarde de voorzitter van de WHO Tedros Ghebreyesus toen:

“Ik ben immunoloog en ik heb in het lab gewerkt. Ongelukken in het lab komen voor. En we hebben informatie nodig hoe de situatie in die labs toen was voor de uitbraak en aan het begin van de pandemie.”

Marion Koopmans zegt dan dat ze hierover heel boos was.

En dan maakt het programma een fascinerende draai in de laatste 5 minuten. Eerst geeft een Engelse journaliste aan dat het natuurlijk altijd interessanter is als een man een hond bijt dan een hond een man. En dan komt een Nederlandse hoogleraar in Engeland uitleggen hoe complottheorieëen ontstaan. En wordt uitgelegd dat in talkshows het makkelijke verhaal altijd eerder door het publiek zal worden gevolgd.

Maar één verklaring…

Het is overduidelijk dat de kijker van Zembla moet eindigen met het gevoel dat de ontsnapping van het virus uit het lab een complottheorie is en dat er maar één verklaring is die door vrijwel alle wetenschappers wordt gedeeld “het virus is overgesprongen op de mens op de markt in Wuhan”.

Terwijl het meest onthullende fragment de terechte vraag aan Marion Koopmans was na ongeveer 7 minuten in het programma hoe zij in het begin aankeek tegen de mogelijkheid dat het virus uit het lab in Wuhan was ontsnapt. Ik schrijf het hieronder even letterlijk uit en laat u het ook horen en zien.

Vraag: “Was zo’n lab theorie in het begin zo’n gekke gedachte?”

Marion Koopmans: “Nou heel onwaarschijnlijk, dus ik vond het vooral. Het was nou ja, alleen maar omdat het in een gebied was waar ook een lab staat waar aan Corona virus wordt gewerkt, was voor mij geen enkele associatie, want ja, dat is voor mij geen associatie.

Voordat ik u het fragment laat zien even een fragment van een mail van Marion Koopmans van 7 februari aan een aantal collega’s:

“Ik ben er niet voor om iets specifieks te publiceren over de hypothese dat het virus uit het lab is ontsnapt, omdat het anders averechts kan werken. Ja, er is speculatie in het publieke domein, ontstaan door een aantal kranten, waaronder waardeloze. Door in te gaan op specifieke punten, die op dit moment nog niet in het publieke domein zijn, zal het zijn eigen complottheorieën doen ontstaan.”

En dan nu het fragment waarin Marion Koopmans in Zembla de (logische) vraag krijgt of ze zelf in het begin de mogelijkheid heeft overwogen dat het virus uit het lab ontsnapt was.

Ten slotte

Inmiddels is de “smoking gun” gevonden. In diverse media, zoals Forbes, wordt vermeld dat patient Zero met Covid-19 is gevonden. In november raakten enkele medwerkers van het viruslab in Wuhan geïnfecteerd met één van de virussen die ze onderzochten. De Amerikaanse inlichtingendiensten waren al lange tijd op de hoogte van hun namen. Eén van hen was Ben Hu, die in het lab het onderzoek leidde waarbij geprobeerd werd het oorspronkelijk van vleermuizen afkomstige virus te modificeren.

Deze drie medewerkers staken blijkbaar hun huisgenoten aan en dat was het startpunt van de pandemie, die in december in Wuhan een grote vlucht nam.

Een scenario dat al vanaf het begin veel waarschijnlijker was, dan het overspringen van een dier op een mens op een markt die 10 km verwijderd is van het bewuste viruslab.

Ontkennen

Als u met deze kennis de hele uitzending van Zembla van november 2021 terug ziet, dan beseft u hoeveel mensen als Koopmans en Daszak en anderen eraan gelegen was om de ontsnappingsmogelijkheid van het virus uit het lab te ontkennen/negeren. Maar ook hoe daarbij Zembla, terwijl ze wel deskundigen aan het woord laten die hun grote twijfels uiten, toch meegaat in het verhaal van Koopmans en de kijker achter moet blijven met het gevoel dat ook het lableak één van de vele complottheorieën is van de wappies.

Daarom nomineer ik deze uitzending van Zembla voor een ereplaats in dat museum over het optreden van de media in de drie Coronajaren.

U heeft zojuist gelezen: Hoe Zembla en Koopmans in de knoop kwamen met een virus uit Wuhan.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

Deze website opereert dankzij de financiële steun van de bezoekers en kent geen paywall of adverteerder. Klik hier als u een (kleine) donatie wilt geven. Onze dank is groot.