De Veenbrand in kaart (herpublicatie artikel uit 2004)

Leestijd: 4 minuten

De Veenbrand in kaart (herpublicatie artikel uit 2004)

Groot onderzoek uit 2004

In het verlengde van het essay dat ik vandaag plaatste, heb ik ook gerefereerd aan een groot onderzoek, dat uit vele onderdelen bestond uit 2004 over de veenbrand die aan de gang was en uiteindelijk in een aardbeving is uitgelopen. Onderaan treft u de pdf aan met de complete publicatie. Maar eerst volgt er een samenvatting met de tabellen uit het rapport.

Twijfels aan de democratische inrichting

• Verlies van democratisch gezag
  Het rapport begint met de constatering dat een groot deel van de Nederlandse bevolking twijfelt aan het democratische karakter van het politieke systeem. Meer dan de helft van de kiezers is van mening dat er in Nederland geen echte democratie is, en dat de kiezer nauwelijks invloed heeft op het landsbestuur. Dit wordt vooral gezien in de context van het politieke huis dat Thorbecke in 1848 bouwde, dat volgens veel kiezers dringend aan renovatie toe is.
• Effect van de “Revolte” van 2002
  De revolte die begon met de opkomst van Pim Fortuyn, leek een kans voor verandering, maar heeft volgens de meeste kiezers weinig concrete resultaten opgeleverd. Slechts een kwart van de ondervraagden vindt dat politici nu beter luisteren naar de bevolking dan vijf jaar ervoor.

Ontevredenheid over publieke diensten

• Algemene onvrede
  Er is een wijdverspreide ontevredenheid over de manier waarop publieke en semipublieke diensten worden beheerd. Het onderzoek wijst uit dat een forse meerderheid van de kiezers ontevreden is over het onderwijs, de zorg voor ouderen, de veiligheid, de gezondheidszorg, en het sociale zekerheidsstelsel. Deze ontevredenheid wordt gezien als een belangrijke drijfveer achter de aanhoudende onrust in de samenleving, de “veenbrand” die nog steeds smeult.
• Veranderde verwachtingen
  Waar vroeger kiezers vooral meer financiële middelen als oplossing zagen, geeft de meerderheid nu aan dat het probleem ligt bij de manier waarop deze diensten georganiseerd en uitgevoerd worden.

Daling van vertrouwen in politieke leiders

• Historische vertrouwensdaling
  Het vertrouwen in Nederlandse politieke leiders is sinds 2002 aanzienlijk gedaald. Waar belangrijke politici in de tweede helft van 2002 nog rond de 6,5 scoorden, ligt die score nu tussen de 4 en 5. Deze daling in vertrouwen is wijdverbreid en treft alle grote partijen en hun leiders, waaronder Jan Peter Balkenende en Gerrit Zalm, die beiden aanzienlijke dalingen in hun populariteit hebben ervaren.
• Politieke fragmentatie
  Het onderzoek signaleert ook een toenemende politieke fragmentatie, waarbij zelfs binnen de traditionele aanhang van politieke partijen het vertrouwen in leiders afneemt. Dit weerspiegelt een bredere trend van politieke instabiliteit en een groeiende afstand tussen politieke leiders en de bevolking.

Potentie voor nieuwe politieke partijen

• Openheid voor vernieuwing
  Ondanks de snelle opkomst en neergang van de LPF, blijkt uit het onderzoek dat 38% van de kiezers zich kan voorstellen bij de volgende verkiezingen op een nieuwe partij te stemmen. Dit laat zien dat er nog steeds ruimte is voor politieke vernieuwing in Nederland, vooral aan de rechterkant van het politieke spectrum. Deze potentiële verschuiving wordt gezien als een reactie op de ontevredenheid met de huidige politieke status quo.

Wens voor directere democratie

• Verlangen naar directe inspraak
  Een belangrijk thema in de weekbrief is de roep om meer directe democratie. Kiezers willen meer invloed op de besluitvorming in Den Haag, en voorstellen zoals het direct kiezen van de Minister-President, het zelf bepalen van de regeringscombinatie, en het invoeren van een bindend volksinitiatief krijgen brede steun van kiezers van alle partijen.
• Afwijzing van indirecte systemen
  Tegelijkertijd wijzen kiezers het bestaande indirecte democratische systeem af. Ideeën zoals een districtenstelsel of het gemengde systeem dat door minister De Graaf werd voorgesteld, vinden weinig bijval. De kiezer wil af van de huidige manier van politiek bedrijven en verlangt naar een systeem waarin hun stem daadwerkelijk gewicht heeft.

Europees Parlement en EU betrokkenheid

• Gebrekkige betrokkenheid bij de EU
  Het onderzoek dat voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken werd uitgevoerd, toont aan dat hoewel de meeste Nederlanders (77%) vinden dat Nederland goed is gepositioneerd binnen de EU, er weinig betrokkenheid is bij Europese zaken. Slechts 24% voelt zich betrokken bij Europa, en 76% voelt zich slecht geïnformeerd. De verwachting is dat de opkomst bij de Europese Parlementsverkiezingen in juni 2004 slechts rond de 25% zal liggen.
• Gevaar voor vertrouwenscrisis
  De lage betrokkenheid bij en kennis over de EU wordt gezien als een potentieel gevaar voor de vertrouwensrelatie tussen de Nederlandse burgers en de EU. Indien belangrijke beslissingen niet door middel van referenda worden ondersteund, kan dit de politieke onrust in Nederland verder aanwakkeren, met mogelijk negatieve gevolgen voor de goedkeuring van de Europese Grondwet.

Column: De Neergang van de Democratie

• Vergelijking met Het Communisme
  In een afsluitende column trok ik parallellen tussen de val van het communisme en de mogelijke neergang van de parlementaire democratie in Nederland. Ik steldet dat, net zoals het communisme in Oost-Europa, het huidige Nederlandse politieke systeem zijn houdbaarheidsdatum heeft bereikt. De politieke elite houdt vast aan een systeem dat steeds minder steun heeft onder de bevolking.
• Risico op ineenstorting
  Ik waarschuwde dat als de politieke klasse geen fundamentele hervormingen doorvoert, het Nederlandse systeem zou kunnen instorten onder druk van maatschappelijke onrust en crises. Ik suggereerde dat de moord op Fortuyn een katalysator had kunnen zijn voor een grote verandering, en dat soortgelijke gebeurtenissen in de toekomst een vergelijkbare impact zouden kunnen hebben.

Het originele rapport uit 2004

De Veenbrand In Kaart

U heeft zojuist gelezen: 

Volg Maurice de Hond op X | Facebook | LinkedIn | YouTube

Blijf onbeperkt toegang houden tot alles wat Maurice.nl te bieden heeft. Klik hier om lid, abonnee, vriend en bondgenoot te worden.