De “succesvolle” Coronastrategie toegepast op Rusland

Het ligt toch achter ons

Steeds meer hoor je, als er aandacht wordt gevraagd over datgene wat er mis is gegaan tijdens de Corona-periode, dat die periode ver achter ons ligt. Men wil er nog weinig van horen.

Maar juist omdat er geen snelle en onafhankelijke evaluatie heeft plaatsgevonden is niet zichtbaar gemaakt welke processen er echt hebben plaatsgevonden en hoe de bevolking is bespeeld. Dat is des te belangrijker, omdat het draaiboek van toen,  rondom het conflict Rusland – Oekraïne op haast identieke wijze wordt gevolgd. En het lijkt net zo een “succes”  te hebben als het tussen 2020-2023 was.

Ik zal in dit artikel de belangrijkste elementen ervan zichtbaar maken.

Bangmakerij is de basis

De basis van een dergelijk draaiboek is om de bevolking zo bang mogelijk te maken. Want dan zal men smachten om “bescherming” tegen dat grote gevaar.

Bij het begin van de Coronaperiode deed men dat door te melden, dat het gevaar om aan Covid-19 dood te gaan behoorlijk groot was. Zo meldde Prof. Van Dissel in mei 2020 dat  5% van de Corona-patiënten overleed. (In werkelijkheid was het rond de 0.3% en betrof het voor het overgrote deel ouderen).

Dat gevaar werd dan extra aangezet met scenes in het nieuws waarbij de mensen dood op straat neervielen, vrachtauto’s met doodskisten door het beeld rijden en vooral, dat alle mensen waarvan het publiek veronderstelt dat ze daar experts in zijn met één mond spreken:  Zij laten zien dat het een groot en reëel gevaar is.

Zo kan ik me ook nog goed herinneren dat één van die prominente experts in maart/april 2020 op de radio meldde dat men ook moest opletten met euromuntjes, want als je daarna je handen naar je neus/ogen zou brengen zou het virus worden overgebracht.

Er wordt geen ruimte gegeven in de media aan mensen die – op onderbouwde wijze – het gevaar duidelijk lager inschatten.  Of mogen uitleggen dat de kwestie toch wel wat genuanceerder ligt. In alle media (kranten, radio en televisie) hoort men hetzelfde verhaal. En degenen die toch proberen aandacht te wekken voor die relativeringen worden genegeerd en/of geridiculiseerd of erger.

Vertaald naar vandaag: Als we nu Rusland niet hard aanpakken dan zullen ze vandaag of morgen een Navoland aanvallen. Veelgehoord: “De vraag is niet of het gebeurt, alleen maar wanneer het gebeurt.”.

De Ab Osterhaus van deze periode is voormalig commandant landstrijdkrachten Mart de Kruif, met een waaier van personen die ondersteunende rollen spelen en bij alle talkshow komen opdraven.

Dat betekent zeker niet dat het geen deskundigen zijn op hun terrein en ook niet dat ze ook niet veel zinnigs te vertellen hebben. Maar wat ze nooit nalaten om te wijzen op het grote gevaar van Rusland voor ons!

Het dominante verhaal

In de media en door die deskundigen wordt er eigenlijk maar één verhaal verteld met wat kleine marges. Net zoals tijdens de Coronaperiode.

Toen was het o.a. :

• Risico voor overlijden door Covid-19 is groot
• Als je op 1,5 meter afstand blijft en je handen desinfecteert kan je geen Covid-19 krijgen. (Het virus gaat niet door de lucht)
• Als je gevaccineerd bent kan je geen Covid-19 meer krijgen. Later vervangen door: Als je gevaccineerd bent word je er niet ernstig ziek van.
• Er is geen oversterfte. En als die er wel is, komt het zeker niet door de Covid-19 vaccinatie..

En het werkte, omdat alle experts die in de media kwamen, zich aan dit verhaal hielden  (ook als ze achter de schermen informeel wel hun twijfels uitten). En ook omdat de media hun normaal kritische rol lieten varen en het beleid vrijwel kritiekloos doorgaven. (En als er kritiek was, dan ging die er vooral om dat de maatregelen te laat waren of niet zwaar genoeg).

Nu hebben we een dominant verhaal rondom Rusland:

• Rusland is in 2022 out-of-the-blue Oekraïne binnengevallen.
• Poetin houdt zich aan geen enkele afspraak.
• Het zou goed zijn als Oekraïne lid wordt van de Navo, en/of aansluit bij de EU.
• Trump weet niet wat hij doet en verraadt Oekraïne en Europa
• Rusland zal zich na het beëindigen van deze oorlog voorbereiden op een aanval op één of meerdere Navo-landen.

Dat het verschrikkelijk is dat er al drie jaar grote gevechten hebben plaatsgevonden met heel veel doden is vanzelfsprekend. Dat Oekraïne zich heldhaftig heeft verweerd ook. Dat de kans heel groot is dat het land een deel van hun gebied aan de Oostkant kwijt zal raken is natuurlijk ook heel moeilijk te accepteren. Maar de vraag is wel: wat dan? Welke realistische andere uitkomst denkt men te kunnen behalen, zonder dat het geweld gigantisch escaleert en zich uitbreidt over veel meer landen?

Wat dan?

Om dit dominante verhaal naar waarde te kunnen beoordelen en ook antwoord te geven op de vraag “wat dan?”  zou het goed zijn om niet kritiekloos dat dominante verhaal te slikken en je breder te orienteren. (Zoals ik dat ook tijdens de Coronaperiode heb gedaan en vaststelde dat het allemaal niet zo zwart-wit was, maar vele schakeringen van grijs).

Dat je daarbij gebruik maakt van bronnen/informatie die kwalitatief hoogwaardig zijn. Dat kan je dan beoordelen door de antecedenten van de betrokkenen te checken en ook hun andere informatie die zij publiekelijk hebben verstrekt.

De volgende twee bronnen vond ik heel waardevol:

• Prof. Jeffrey Sachs, die in het Europese Parlement zijn analyse gaf en adviezen. Hij heeft de ontwikkelingen rondom de relatie tussen het Westen en Oosten sinds de jaren tachtig intensief meegemaakt en goede contacten met de diverse Amerikaanse regeringen. Op 2 maart werd hij in De Telegraaf geïnterviewd. De kern van zijn opstelling staat in dat interview: „Het conflict vond zijn oorsprong in de Amerikaanse visie op unipolariteit en de Amerikaans-Duitse expansiedrift om de landen uit het voormalige Oostblok te omarmen. Deze visie was arrogant en negeerde de legitieme veiligheidszorgen van Rusland volledig.
• Prof. Ad Verbrugge, die de afgelopen jaren via het kanaal “De Nieuwe Wereld” ook dieper ingegaan is op historische achtergronden van het conflict en het verloop van de oorlog met regelmaat analyseerde. Na de clash in het Witte Huis tussen Trump en Zelensky gaf hij in dit interview een boeiend overzicht van al die ontwikkelingen. Ook hij wijst erop dat de opstelling van Rusland niet uit de lucht komt vallen.

Dat betekent niet dat beiden het geweld en de verschrikkingen goed praten, maar het geeft je wel informatie, waarbij je beter begrijpt wat zich echt aan het afspelen is. Met name door harde informatie, die zij geven, die je nooit hebt gekregen.

De agenda’s

Door het gevaar zo groot mogelijk te maken ontstaat de behoefte onder de bang gemaakte mensen om zich toch een beetje veilig te kunnen voelen. Tijdens de Coronaperiode was dat door je heel goed aan de maatregelen te houden en je te laten vaccineren. En dat deed het overgrote deel van de Nederlanders.

Het gevaar van Rusland kan dus verminderd/bestreden worden door veel meer geld te besteden aan de bewapening en de inzet van militairen. Oekraïne toe te laten tot de Navo en/of EU en uitbreiden van sanctiemaatregelen tegen Rusland. Een groot deel van de bevolking, ook degenen die in het verleden grote vraagtekens zette bij wapens, steunen die maatregelen, omdat daarmee hun angsten te doen afnemen.

Dat daarbij allerlei belangen (voor een belangrijk deel verborgen) een grote rol spelen maakt het geheel een gevaarlijke mix, die makkelijk ernstig kan ontsporen. Daardoor hebben velen in een machtige positie er belang bij om te suggereren dat het gevaar heel groot is/blijft.

Dat zijn mensen die helemaal niet willen dat er een permanente staakt-het-vuren komt, laat staan een soort vredesverdrag. Zij zullen blijven wijzen op het gevaar en op de aanhoudende dreiging. Ook daarbij is groot op een self-fullfilling prophecy.

Daarbij constateer ik een belangrijke component: dit is een ontwikkeling, waarbij de electorale positie van partijen aan de uiterst rechtse kant van het spectrum verzwakt. Dat is goed te zien aan mijn peiling van de vorige week met een verschuiving van 2 zetels van de PVV naar de VVD. En ook een stijging van GroenLinks/PvdA, die zetels wint van de andere linkse partijen en de PVV nadert.

Kortom: het is een recept, en niet alleen in Nederland, om de populistische partijen te verzwakken. Iets waar ik op zichzelf geen mening over heb/of gevoel bij heb, maar wat me wel ernstig zorgen baart, is dat het dus loont om het Russische gevaar sterk op te blijven spelen. Wat de dreiging van escalatie alleen maar verder vergroot.

En als machthebbers geen belang hebben bij de-escalatie dan zijn we pas echt in de gevaarlijkste periode van de naoorlogse geschiedenis belandt, die de Hongaarse opstand, de muur van Berlijn, de Cuba-crisis en de opstand in Tsjechoslowakije van de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw overtreft.