Wie er premier zal worden en welke partijen in de regering kunnen komen speelt bij Tweede Kamerverkiezingen een grote rol. Deze informatie laat goed zien hoe sterk de uitgangspositie van het CDA/Bontenbal is.
Lees volledig artikel: De gewenste premier en regering
Grote invloed
Wie er na de Tweede Kamerverkiezingen premier wordt en welke partijen in de regering zullen komen speelt bij die verkiezingen een behoorlijke rol.
Sinds 1986 zijn er 12 verkiezingen geweest:
- Bij 9 ervan deed de zittende premier mee en bij 8 van de 9 werd hij de grootste. Alleen in 2010 lukte Balkende het niet.
- In 1994, 2002 en 2023 deed de zittende premier niet mee.
- Alleen in 2023 leverde de grootste partij (PVV) de premier niet.
Kortom: bij de keuze die kiezers op 29 oktober gaan maken zal wie men wel of juist niet als premier wil een grote rol gaan spelen. Dat is nu nog niet zo zichtbaar, maar zal in de laatste periode voor de verkiezingen echt gaan spelen.
Daarom zijn er op 4 en 5 juli 2025 aan een steekproef van bijna 9000 personen een serie vragen daarover gesteld.
Premierskeuze
Aan de kiezers zijn een aantal mogelijke premiers voorgelegd en per kandidaat gevraagd of men die wel of juist niet als premier zou willen. Door dat per kiezers van de verschillende partijen te bekijken kan het ook een indruk geven wat de aantrekkingskracht is van de partijen, als het op een twee strijd zou aankomen.
Acht namen zijn apart van elkaar voorgelegd, zodat per naam apart kon reageren. Dit zijn de percentages van alle Nederlanders die aangeven enthousiast te zullen zijn als de desbetreffende persoon de premier gaat worden van het volgende kabinet.
Voor ieder van deze “kandidaten” is in de volgende grafiek te zien hoe de steun is bij kiezers van de verschillende partijen.
Uit de grafieken is goed op te maken dat bij Henri Bontenbal er zowel aan de rechterkant (VVD) en de linkerkant GroenLinks/PvdA, D66 en Volt de scores 40% of hoger zijn. Bij alle andere namen zien we alleen de hogere scores aan één kant van het politieke spectrum.
Coalitiepartijen
Een vergelijkbaar patroon als bij de mogelijke premiers zien we bij de partijen die men al dan niet in de regering zou willen hebben. Dit is de grafiek van de Nederlandse scores voor mogelijke regeringspartners.
Ook hier zien we dat het CDA het hoogste scoort. Hoe het opgebouwd is kan uit deze interactieve grafiek worden opgemaakt.
De polarisatie is ook goed te zien als naar de verschillende partijen gekeken worden. Ook hier zien we dat het CDA van beide kanten steun krijgt, wat bij de andere partijen niet het geval is.
Opvallend daarbij is hoezeer de kiezers van de VVD niet willen dat GroenLinks/PvdA in de regering komt. 56% van de VVD-kiezers wil absoluut niet dat GroenLinks-PvdA in de regering zal gaan komen. Voor de PVV is dat 44%.
Van de CDA-kiezers wil drie kwart niet dat de PVV in de regering komt en een derde niet dat GroenLinks/PvdA in de regering komt. Bij de JA21-kiezers is het in sterkere mate andersom: 12% wil absoluut niet dat de PVV in de regering komt en 89% niet in de GroenLinks/PvdA.
29 oktober 2025
Hoewel niet precies te voorspellen is, wat er de komende maanden nog gaat gebeuren, zal het oordeel over de mogelijke premierkandidaten/lijsttrekkers en gewenste coalitiepartners, een – zeer – belangrijke rol gaan spelen.
