Wilt u ons werk financieel ondersteunen? Doe een kleine donatie en klik hier

De laatste updates in uw mail!

U hoeft niets te missen. leder weekend krijgt u de hoogtepunten van Maurice van afgelopen week in uw mail. Met opmerkelijke artikelen, meer achtergrond en toelichtingen.

Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen?

Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen? - 15892
Samenvatting van het artikel

In Engeland en Ierland zijn de cijfers al ruim twee weken fors aan het dalen. Maar hoe past dat dan in het model van het RIVM, die kommer en kwel voorspelt en waardoor, ondanks de steeds gunstiger cijfers, een avondklok hebben gekregen en de lockdown weer grotendeels verlengd zal worden. We zitten gevangen in het model van het RIVM.

Lees volledig artikel: Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen?

Leestijd: 6 minuten

Tot aan de lente

Wat ik op 14 oktober al aankondigde, toen de eerste maatregelen werden genomen van het najaar 2020, is nu aan het gebeuren. Dit was wat ik toen letterlijk schreef:
Ik ben dan ook bang dat we deze situatie tot eind maart/begin april houden. Met grote gevolgen voor alle onderdelen van onze samenleving.”

Al in vele blogs heb ik beschreven waardoor dat komt. Maar terwijl de cijfers nu de goede kant op gaan, wordt het nog duidelijker. “We zitten gevangen in de modellen van het RIVM”.

Eerst even de cijfers van dit moment.

Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen? - 15871

Alle cijfers gaan nu al meer dan een maand de goede kant op. De dagcijfers van het RIVM en GGD zijn nu net zo laag als het eind september was. Maar als je de deskundigen of de ministers hoort dan merk je wat het cruciale probleem is. “Niemand weet echt welke maatregelen nu welk effect hebben gehad”. Wat is de bijdrage geweest van het
– sluiten van horeca, theaters, bioscopen, niet-essentiële winkels, scholen,
– dragen van mondkapjes,
– en het verbieden van contactberoepen?

Als je bijvoorbeeld minister Slob gisteren hoorde over het openen van de basisscholen, dan vertelde hij dat de sluiting van de scholen (drie dagen voor de Kerstvakantie) een bepaalde bijdrage heeft geleverd aan die daling van de besmettingen.
Maar hoeveel procent dat was? En hoe weet hij dat dit is gebeurd en niet kwam door de andere maatregelen?

Gevangen in een model

Het model dat het RIVM heeft opgesteld t.a.v. mogelijk toekomstig verloop van de verspreiding van het virus, speelt een sleutelrol bij de besluitvorming van de regering. Bij de adviezen aan de regering van het RIVM/OMT staat aangegeven wat de inschatting is van het effect van bepaalde maatregelen op de reproductiefactor. Maar dat is slechts een inschatting en kan ook niet feitelijk vanuit dataonderzoek bepaald worden. Wat gebeurt er dan?

Dat als er een daling is van het aantal besmettingen, dat men dan VANUIT DAT MODEL stelt wat de invloed van een bepaalde maatregel is geweest. (En als er een stijging is van het aantal besmettingen, dan komt het natuurlijk omdat wij ons niet aan die maatregelen hebben gehouden).

Dat is ook de valkuil, waardoor als de aantallen duidelijk dalen, dat men amper bereid is een regel terug te schroeven. Want als je niet echt weet welke maatregel welke werking had, wat doe je dan? Wel de contactberoepen weer openen of wel de horeca?  Het wordt niet eens overwogen.

De dictatuur van dat kunstmatige model zorgt ervoor dat we nu nog meer gevangen zijn komen te zitten dan ervoor: mede door de onverbiddelijke opkomst van de Britse variant (in vaktermen genoemd B.1.1.7). Een variant die besmettelijker is dan de varianten, die daarvoor heersten. Engeland en Ierland worden als voorbeeld gezien van landen waar het door die nieuwe variant zeer mis ging. Ook in een aantal andere landen kreeg die variant snel de overhand.

Aanvankelijk werd gesteld dat die variant 40 tot 70% besmettelijker zou zijn, daarna was de schatting 30%.

De derde week van december bleek bij een uitbraak op een school in Lansingerland eerder die maand deze variant aanwezig te zijn en startte men een paar weken later een onderzoek onder alle bewoners van de gemeente. Bij de eerste uitslagen, toen men op de helft was, bleek 12% van de besmettingen de Britse variant te betreffen. Voor de rest volgde deze gemeente qua besmettingen dezelfde dalende trend als de rest van Nederland.

Het RIVM stelde een model op met de aanname dat de Britse variant ongeveer 50% besmettelijker zou zijn dan de eerdere varianten. Op basis van dat model werd ingeschat dat in Nederland rond 23 januari een derde van de besmettingen met de Britse variant zou zijn en eind januari de helft. Nu zouden we al ruim boven de helft zitten.

Het probleem was/is echter dat we in Nederland blijkbaar relatief weinig capaciteit hebben om grootschalig met goede steekproeven uit alle positief getesten echt te bepalen hoeveel procent de Britse variant nu omvat. Daarom was tot onlangs alleen het cijfer bekend van 10 januari. 8,6%. Maar dat betrof slechts een paar honderd virus samples, dat men was tegengekomen. In die weken erna is er inmiddels geen nieuw cijfer naar buiten gekomen uit dit kiemonderzoek (zoals dat heet).

Cijfers niet uit de praktijk

Toen het RIVM op 19 januari met haar weekrapportage kwam, zagen we de kop “Opkomst nieuwe coronavarianten overschaduwt positiever beeld”.  In die rapportage stond dat men schatte dat de besmettelijker Britse variant die week ervoor 10% van de besmettingen betrof en half februari de helft zou kunnen zijn.  De week erna was de kop “de Britse variant wint terrein in Nederland”. Nu stond er dat men schatte dat het aandeel van de Britse variant in de week ervoor meer dan een derde was. Plus dat er voor de Britse variant een reproductiefactor van 1,27 stond en die van de oudere varianten in Nederland 0,89.

Besef heel goed dat deze cijfers niet waren vastgesteld vanuit de praktijk in Nederland. Alle cijfers, inclusief die reproductiefactor, kwamen rechtstreeks uit dat model van het RIVM. Ik heb dat in mijn blog toen omschreven als het vinden van zelfverstopte paaseieren. En uit het laatste advies van het OMT kan opgemaakt worden, dat men inschat dat het nu ongeveer de helft is. Wederom: dat zijn de cijfers die het model aangeeft.

Ronduit lachwekkend was het, dat ik in het  radioprogramma 1-op-1 van vorige week ik Prof. Kluytmans hoorde zeggen dat de werkelijkheid in Nederland zo prima het model van het RIVM volgt. Hij had niet door dat de cijfers die het RIVM vorige week had gepresenteerd, de cijfers van het model waren en geen cijfers uit de praktijk.

Avondklok

Op basis van de cijfers van het model heeft de overheid de avondklok ingevoerd. Ik beschreef dit op 21 januari. Juist omdat de cijfers zo aan het verbeteren waren, adviseerde ik om te wachten tot de cijfers een duidelijke omkeer lieten zien en het niet louter te baseren op een niet gevalideerd model. Maar vanuit dat model zorgden Kuipers en Van Dissel met behulp van angstaanjagende grafieken, dat een groot deel van het publiek en de regering haast smeekte om een avondklok in te stellen.

Op twitter kwam ik deze eenvoudige grafiek tegen van Stephan Okhuijsen die de kern van het model van het RIVM en de angst voor een volgende golf door de verspreiding van de Britse variant goed weergeeft.

Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen? - 15883

Uit deze grafiek valt goed op te maken hoe het zou kunnen lopen dat – terwijl de totaalcijfers afnemen – door de toename van de Britse variant na een fase van stabilisatie er een nieuwe grote golf komt. Maar loopt dat wel echt zo? Kan het proces niet complexer lopen?  Want zijn de uitbraken in de landen met de Britse variant niet met name geweest toen er al sprake was van een duidelijke toename? En is het wellicht zo dat de Britse variant een andere K-waarde (dispersion value) heeft dan de oude variant? Bijvoorbeeld doordat de Britse variant bij superspread events beduidend meer toeslaat, maar thuis juist niet (of andersom)? Dat zou grote repercussies kunnen hebben.

Op dit moment nemen de cijfers nog af, en het effect van de avondklok -if any- kan nog niet echt doorwerken. En zoals al eerder gezegd: we kunnen niet eens vanuit de praktijk bepalen wat bij die daling van de cijfers het effect is geweest van een afzonderlijke maatregel, zoals de avondklok.

Nu is het al heel storend dat we op dit moment niet exact weten wat het aandeel van de Britse variant is in Nederland. En dat dus ook de doorberekening van de reproductiefactor van de Britse variant, die we vanmiddag krijgen bij het nieuwe weekrapport, nog steeds schattingen zullen zijn op basis van het model.

Maar wat is er in Engeland aan de hand??

Als je naar het model kijkt, zoals hierboven weergegeven, dan is er echter nog wel een belangrijk punt om te analyseren en verklaren. In Engeland en Ierland heeft de Britse variant zich inderdaad snel verspreid. Na Kerst namen die cijfers fors toe. Maar waar lag die forse toename toen precies aan? Aan die stijging van die Britse variant of het gedrag voor en bij de Kerstdagen? In Ierland hadden ze kort voor die Kerstdagen de lockdown aanzienlijk verlicht. The Guardian schreef een artikel, dat de stijging van Ierland vooral daaraan weet. Het uitbraakpatroon in Ierland leek sterk op hetgeen wij (en andere landen) rond 15 maart 2020 vorig jaar hebben meegemaakt.

Maar wat de grafiek ook laat zien, is dat zowel in Ierland als in Engeland het aantal nieuwe besmettingen al voor half januari fors gingen dalen. (Dus dat moet in de praktijk rond de 7e januari zijn gestart met afnames van nieuwe besmettingen).

Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen? - 15882

We zien dus duidelijk dat in Engeland en Ierland de cijfers al bijna 3 weken fors dalen. Wat is er aan de hand? Heeft in Engeland en Ierland misschien een Nederlandse variant toegeslagen?

Even serieus.

Natuurlijk heeft daar die Britse variant de overhand. Maar door die grote daling sinds drie weken zou je toch grote vraagtekens horen te zetten bij het model van het RIVM. Want wat betekent het voor hun model dat er dus al weken een situatie is dat met een dominante Britse variant, de cijfers dus toch fors dalen? Zouden die aannames dan niet kloppen? Of verloopt het proces toch anders dan het RIVM, Van Dissel en Kuipers denken/suggereren?

Juist die ontwikkelingen in Engeland en Ierland trekken de mat weg onder dat model van het RIVM. Maar dat hoor je niet van het OMT of de regering en de andere deskundigen. Men doet allemaal of dat model van het RIVM perfect de toekomst voorspelt en ook (zie Prof. Kluytmans) dat de praktijk zonder echte cijfers dat model zo goed volgt……

En op basis van dit model worden alle beslissingen genomen. Wordt de lockdown verlengt tot begin maart. Hooguit met wat kleine aanpassingen: de basisscholen weer open. De avondklok wellicht weer beeindigd. Maar we horen opperburgemeester Bruls al sputteren. Want wellicht is het niet handhaafbaar. En als we de avondklok nu eindigen, kan het niet meer terugkomen. Dus misschien is het beter die nog een tijdje te houden.

Volledig gefixeerd op dat niet gevalideerde model van het RIVM vraagt men zich ondertussen niet af waardoor in Engeland en Ierland die cijfers zo fors dalen.

Daarmee wordt de Nederlandse economie en de Nederlandse samenleving  vrijwel permanent in een verstikkende wurggreep gehouden.

U heeft zojuist gelezen: Heeft in Engeland de Nederlandse variant toegeslagen?

Volg Maurice de Hond op Twitter | YouTube | Facebook | LinkedIn.

Help ons dit soort patronen te blijven bloot leggen via een kleine donatie. (Klik hier)

Deel dit artikel: Twitter Facebook Linkedin WhatsApp
REACTIES
Reageer hier, maar met respect.

We verwelkomen respectvolle en relevante opmerkingen. Off-topic commentaren worden verwijderd. Als je illegale dingen doet, zullen we het verbieden.

 
De Hond = Trump2!? - 76750

De Hond = Trump2 !?

Opinie | 18 maart 2024

Blij dat mijn ouders niet meer leven - 75518
Mag Vijlbrief blijven zitten? - 74580