Mijn Checklist van juni 2020

Leestijd: 9 minuten

Ik ben geen viroloog of epidemioloog. Ik ben wel opgeleid als wetenschapper. In 1971 afgestudeerd en toen een aantal jaren als wetenschappelijk medewerker gewerkt bij de Universiteit van Amsterdam. Mijn specialisatie is onderzoek en statistiek. Heb in 1965 leren programmeren. Ben al heel lang bezig met (big) data-analyses.

Ik ben goed in analyseren van data, het herkennen van patronen. Daarnaast ben ik goed in logica. Was op school een echt B-type. Kan ook goed wetenschappelijke studies lezen en beoordelen.

Vanaf eind maart schrijf ik artikelen op deze site over COVID-19. Middels het analyseren van data, het lezen van de nieuwste internationale wetenschappelijke studies en logisch redeneren, heb ik daaruit een serie conclusies getrokken. Inmiddels wordt een deel daarvan of algemeen erkend of er zijn grote discussies over, die uiteindelijk dezelfde richting in gaan als de conclusies die ik toen trok.

(Als u tijd heeft, nodig ik u uit om mijn artikel te lezen van 14 april met de titel “Zo gaat de verspreiding van COVID-19 vooral”  en het artikel van 24 mei met de titel “De COVID-19 kennis van nu”).

Dan wil ik nu op aparte conclusies ingaan, die ik in mijn artikelen heb getrokken en in welke mate deze conclusies nu ook meer mainstream zijn geworden.

1. Mondbescherming in openbare ruimtes

Op 6 april schreef ik dit artikel.  Met o.a. deze zin: “Dat gezegd hebbende komen we uit op iets wat eigenlijk in het verlengde ligt van mijn vaststelling dat de WHO (en RIVM) niet snel genoeg inspeelt op de nieuwste bevindingen.”  Toen dacht ik nog dat buiten het risico net zo groot was als binnen. Eind april was duidelijk dat de risico’s buiten veel kleiner waren dan binnen.

Op 5 juni adviseerde de WHO tot het dragen van mondkapjes in de openbare ruimtes. Inmiddels zien we in steeds meer landen dat het  wordt ingevoerd.

2. Via ventilatie en hogere luchtvochtigheid kan de verspreiding in gesloten ruimtes worden tegengegaan.

Al vanaf de eerste blogs op 27 maart schreef ik over de invloed van de luchtvochtigheid op de verspreiding van het virus. Op 2 april in het artikel “Euraka! Dit zijn de verspreidingsversnellers; de micro druppels” kwamen een aantal zaken bij elkaar. Ik beschreef daarin dat je besmettingen kon voorkomen door het verhogen van de luchtvochtigheid en ventilatie.

In een land als Japan was dit al lang bekend, maar in Nederland bleef het RIVM daar lang van weg. Maar de ventilatiecomponent begint (gelukkig) in Nederland eindelijk meer gemeengoed te worden  zoals uit dit artikel blijkt. Het verhogen van de luchtvochtigheid zie je ook al op veel plekken als hulpmiddel tegen de verspreiding. Maar, zolang het RIVM, de impact van het airborne virus nog niet onderkent, is het in Nederland nog geen expliciet beleid.

Wel zien we in steeds grotere mate, ook in Nederland, het onderwerp “ventilatie” hoger op de agenda komen.

3. Buiten veel minder risico’s op besmetting dan binnen

In meerdere artikelen in april gaf ik aan dat de besmettingen vooral binnen geschieden. Na de uitkomst van een aantal onderzoeken heb ik in mijn artikel op 25 april expliciet gesteld dat men veel meer naar buiten zou moeten gaan.  Ik vermeldde daarbij al deze Chinese studie  over de locaties van besmetting, die onlangs breed in de media werden aangehaald als onderbouwing voor de veel kleinere kans om buiten besmet te worden.

Ongeveer 1 maand na mijn artikel werd ook door sommigen van de usual suspects aan virologen en epidemiologen in de media gesteld dat de kans om besmet te worden buiten beduidend kleiner is dan binnen.

Helaas zijn het OMT (en in hun navolging Premier Rutte) nog hardleers en blijven (tegen beter weten in?) volhouden dat de besmettingen bij Atalanta Bergamo – Valencia in het stadion plaats vonden.

4. Besmetten via oppervlaktes vindt niet plaats

In mijn artikel van 14 april met als titel “Zo gaat de verspreiding van het virus vooral” beschreef ik dat de kans van besmetten via voorwerpen heel klein is.

Op 22 mei heeft de Amerikaanse CDC haar adviezen bijgesteld en gemeld dat de overdracht via voorwerpen minder groot is dan men eerder had aangenomen. De studie van prof. Streeck in Heinsberg kwam daarna uit, waarbij hij bij onderzoek in 21 huishoudens geen virusdeeltjes van voorwerpen heeft kunnen verzamelen, die bij nader laboratorium onderzoek ook in staat waren om mensen te besmetten. Op 1 augustus ging De Volkskrant er -eindelijk- toe over om te benoemen dat de kans op besmetting via voorwerpen feitelijk nul was.

5. De grote rol van superspreading events bij de verspreiding

Op 9 april schreef ik een artikel over het grote belang van de superspreading events. En op 19 april ging ik dieper in op het superspreading event van Kessel op 5 maart.  Dat leidde tot dit artikel van 24 april. Op basis van de cijfermatige analyse van afzonderlijke gemeenten tot aan het moment van lockdown, kon ik niet anders dan concluderen dat de superspreading events een dominante rol speelden bij de verspreiding van het virus. En dat het virus zich zonder zo’n gebeurtenis eigenlijk vrij langzaam verspreidde. Want terwijl we ons gewone normale leven nog leefden voor de lockdown en de social distancing, zag je dat klip en klaar terug in de cijfers in gemeenten waar geen superspreading events hadden plaatsgevonden.

Op 3 juni beschreef ik o.a. de aanpak in Japan en een artikel in de New York Times met als titel “Stop the superspreading events”. Vanuit onderzoek in diverse landen werden mijn conclusies van 24 april bevestigd.

6. De belangrijke rol van aerosolen

Vanaf 2 april heb ik aandacht gevraagd voor de grote rol van aerosolen bij de verspreiding van het virus. Ik kon me namelijk niet voorstellen dat superverspreiding tijdens bijeenkomsten met veel mensen, zelfs als men alle voorzorgen in acht namen, op een andere wijze kon geschieden dan via de lucht.

Dat bewijs werd geleverd door de studie van prof. Streeck in Gangelt. Dat beschreef ik in dit artikel op 4 mei. Als je breed naar de cijfers kijkt, dan lijken vrijwel alle Covid-19 besmettingen met via de lucht te gaan, zoals ik op 3 juni heb beschreven.

Er komen steeds meer geluiden van prominente virologen die wijzen op het belang van de verspreiding van het virus via de lucht. Dit was o.a. de podcast van prof. Christian Drosten waarin hij het volgende zegt: “Druppeltjesoverdracht speelt waarschijnlijker een kleinere rol dan de overdracht via aerosols”.

Op 1o juni is er een nieuwe studie uitgekomen met de naam “Identifying airborne transmission as the dominant route for the transmission of COVID-19”. De titel zegt het al. Nog een extra bewijs van de centrale rol van het virus dat zweeft in de lucht.

In juli is er steeds meer informatie beschikbaar gekomen over de rol van aerosols en hebben 239 wetenschappers een beroep gedaan op de WHO om die manier van verspreiding van het virus serieus te nemen.

In Nederland houden het RIVM en het OMT (vooralsnog) vast aan de mening dat die rol klein is. Maar helaas is het zo dat die Nederlandse deskundigen keer op keer bewijzen achter de feiten aan te lopen. (Neem bij voorbeeld de discussie rondom mondbescherming, waarbij Van Dissel, zelf na het invoeren van mondkapjes in het OV, nog in het openbaar zei, dat het onnodig was.)

Hoewel dus internationaal steeds meer wordt erkend dat besmetting via de lucht een grote rol zou kunnen spelen, is dat in Nederland (nog) niet het geval bij de officiele instanties.

Maar nu het Duitse RIVM (RKI)  ook aerosols als belangrijke besmettingsweg erkend en  het onderzoek bij de slachterij in Gutersloh heeft laten zien dat er mensen op 8 meter afstand zijn besmet komt ook bij dit onderdeel een checksymbool.

De weestand van het RIVM om dit te onderkennen hangt op een dramatische wijze sterk samen met het volgende punt.

7. De 1,5 meter samenleving is onnodig en onveilig

Vanaf het moment dat de 1,5 meter samenleving aangekondigd werd als het nieuwe normaal heb ik me daar op verschillende manieren tegen verzet. In dit artikel van 15 april beschreef ik dat voor het eerst. En via mijn medewerking aan www.smartexit.nu heb ik dat ook nog op een andere manier geoperationaliseerd.

In essentie is dat bezwaar tweeledig. Aan de ene kant levert het forse economische en maatschappelijke schade op. Aan de andere kant is het bovendien ook niet het juiste antwoord op het echte gevaar van de grootschalige besmetting met het virus. 80% van de besmettingen vindt plaats via superspreading events. En dat gebeurt niet, constateer ik hier, doordat men dan niet op 1,5 meter afstand blijft, maar door het zwevende virus in de ruimte, dat langere tijd door aanwezigen wordt ingeademd.

U begrijpt dat ik ook daarom al fel tegenstander van het voorstel om de 1,5 meter samenleveing via de wet te formaliseren.

Dus de 1,5 meter verhindert het overgrote deel van de besmettingen niet, en levert ook nog een schijnzekerheid op. Zo zien we in Georgia dat er na de opening van kerken waar men zich strak aan de 1,5 meter hield, toch weer besmettingen plaatsvonden.

Maar op dit punt ligt er een gigantisch obstakel, waarvan ik bang ben dat het als een groot blok beton onze samenleving (zowel economisch als sociaal) diep onder water houdt en daarmee heel veel (onnodig) kapot maakt.

Dat obstakel is, dat vrijwel alle virologen en epidemiologen er van uit gaan dat influenza zich via druppels verspreidt en dat dit ook geldt voor Covid-19 (en Sars). Zo zijn ze opgeleid en zo kijken ze naar de verspreiding van deze infectieziekten aan. Dat is ook terug te vinden in de opstelling van de WHO (en RIVM, en OMT). Over een andere manier van verspreiding wil men amper denken. Laat staan dat het een dominante rol speelt. Want dat heeft met terugwerkende kracht kolossale consequenties. Van nogal wat van het werk dat men in het verleden op dit terrein heeft gedaan vervalt dan ineens de basis.

De 1,5 meter-maatschappij (social distancing) is de consequentie van het feit dat je stelt dat mensen vrijwel alleen via direct contact wordt besmet. Als de besmetting vooral (of vrijwel alleen) door de lucht geschiedt dan is die 1,5 meter-maatschappij niet nodig en moeten we andere maatregelen nemen. (En dat betreft eigenlijk vooral het zorgen dat superspreading events niet kunnen plaatsvinden).

Daarom zie je het patroon dat 99% van de virologen en epidemiologen, bij welke conclusies ze ook trekken, ze altijd eindigen met “en overigens zijn we van mening dat mensen binnen of buiten de 1,5 meter afstand dienen aan te houden”. In mijn oren klinkt het langzamerhand als een soort wanhopige poging om overeind te houden wat langzamerhand niet meer overeind te houden is, dat de besmetting van Covid-19 (en influenza) vrijwel alleen geschiedt via direct contact.

Dat men zich daarbij in allerlei bochten moet wringen, feiten naar eigen hand zet, drogredenen hanteert, is goed beschreven in het artikel “Factchecking het OMT”. Ik heb op persoonlijke titel diverse hoogleraren virologie en epidemiologie en andere medici uitgenodigd om hetzij uit te leggen waar we in onze fact checking verkeerd zitten. Of aan te geven hoe het komt dat als het OMT niet voldoet aan de minimale eisen van logica, argumentatie en het correct gebruik van feiten, er niemand van de beroepsgroep daar in het openbaar wat van zegt. Helaas, geen enkele reactie gekregen. Ook niet van het RIVM of het OMT of leden van het OMT.

Het lijkt op een omerta. De beroepsgroep lijkt gevangen te zijn in het dogma van de besmetting via kontakten en niemand van de usual suspects  mag of wil daarvan afwijken. Want zelfs nu men een vorm van opening geeft aan besmetting via de lucht, klinkt onmiddellijk de mantra: “maar die 1,5 meter moeten we blijven aanhouden”.

En de meeste politici zijn daardoor zo gehypnotiseerd (onder invloed van het Bergamo-trauma) dat ze die mantra’s gedachteloos herhalen. Het maakt niet uit dat de feiten laten zien dat er geen toename is van nieuwe besmettingen als wordt afgeweken van de 1,5 meter afstand (zoals tijdens de mooie Paasdagen en die prachtige Hemelvaartsdag). En het maakt ook niet uit dat er wereldwijd harde aanwijzingen zijn dat de uitbraken in slachthuizen komen door de lage temperaturen, die het lang in de lucht laten van aerosols bevordert. Het moet en zal aan het afwijken van de 1,5 meter-maatregel liggen en zoekt men een verklaring buiten de werkplek. Het zou dus gebeurd moeten zijn in het wooncomplex en het woon-werkverkeer. (Vervolgens zet men de werknemers in grote bussen op 1,5 meter afstand van elkaar, maar wel met de ramen dicht).

En hoe het op schepen gebeurt waar zowel in Frankrijk als in de VS meer dan 1000 bemanningsleden zijn besmet?  Men vindt altijd wel een gelegenheidsredeneringen. Zolang men het eigen mantra van die 1,5 meter afstand maar overeind kan houden!

In het verlengde hiervan zien we dat terwijl men een pakket aan maatregelen heeft genomen als “het stoppen van bijeenkomsten van grotere groepen mensen”,  “het sluiten van scholen”  en “social distancing/1,5 meter afstand”, de duidelijke daling van het aantal besmette personen louter wordt toegeschreven aan die laatste maatregel. Men laat mentaal niet eens toe dat het wellicht louter aan de eerste maatregel zou kunnen liggen. Zeker als we nu weten dat mensen thuis zoveel minder worden besmet dan tijdens een superspreading event, zou dat te denken moeten geven.

(Update MdH van na het plaatsen van dit artikel: In de zomer van 2020 werd steeds duidelijker dat als je een langere tijd face-to-face met iemand spreekt -en dat dan vooral binnen-, dat je dan ook het risico loopt om een tijd aerosolen met virus erop in te ademen. Dus het voorkomen van die situatie is zeker van belang.)

De enige manier waarop ik dit alles kan plaatsen is door het te vergelijken met het begin van de 17^e eeuw. Iedereen was ervan overtuigd dat de zon om de aarde draaide. Galilei kwam en beweerde dat het andersom was. Dat was een iets te grote paradigma shift voor de knappe koppen van die tijd. En Galilei eindigde met huisarrest.

Dat het uiteindelijk toen nog een tijd duurde voordat men toegaf dat Galilei gelijk had is niet schadelijk geweest voor het verloop van de menselijke geschiedenis.

Maar elke dag dat het langer duurt voordat men met elkaar onder ogen ziet dat het virus zich dus  vooral (of zelfs alleen) via de lucht verspreidt en dat de 1,5 meter-maatschappij ons geen bescherming biedt, hoe meer de enorme schade oploopt.

Dat de betrokken deskundigen (RIVM, OMT, virologen en epidemiologen) comfortabel een positie kunnen handhaven, die op logische gronden en de nieuwste onderzoeksresultaten eigenlijk al vrijwel onhoudbaar is geworden, komt doordat de media die deskundigen niet het vuur aan de schenen legt. Men laat hen zonder echte kritische vragen hun oude mantra’s debiteren. En aan tegengeluiden wordt amper aandacht geschonken. En als die dan wel een keertje wordt gepubliceerd wordt wel iemand van de usual suspects gebruikt om dat tegengeluid onderuit te halen.

En zo zitten we met de kongsi van de media die hun rol niet kritisch vervullen en steeds maar weer de usual suspects uitnodigen om hun mantra’s te debiteren. En hebben we politici in en om onze regering, die blijkbaar onder invloed van het Bergamo-trauma zijn gehypnotiseerd. Het enige dat ze nog kunnen is om het kwartier anderhalve meter te roepen en de mantra’s van de virologen herhalen. Maar zelfstandig nadenken, ho maar.

Tot de wal het schip keert, maar dan ben ik bang dat het schip al zinkende is.

Blijf onze site ondersteunen met af en toe een (kleine donatie). Klik dan hier.