De datamisère bij de Corona cijfers

Leestijd: 4 minuten

Haren uit mijn hoofd getrokken

Dit hele weekend ben ik bezig geweest met het bekijken van rapporten over verschillende facetten van deze crisis, die pretenderen gebaseerd te zijn op data. Over de mate van bescherming van vaccinatie tegen infectie, ziekenhuisopname en overlijden. En over de kwaliteit van het testen. Daarbij ook de mogelijke bijwerkingen van de vaccinatie. En over de oversterfte, die we nu op veel plekken in de wereld zien en wat daarvan de verklaring zou kunnen zijn. En over de overeenkomsten en verschillen in regionale patronen.

Maar keer op keer zie je twee grote problemen:

• De kwaliteit van de data is vaak problematisch. Je mist daarbij vaak additionele informatie, die je kan helpen tot verklaringen te komen.
• De data zijn verzameld en gepresenteerd door instanties/personen, die met de data een gericht doel hebben. Dat doel is niet een objectieve basis te vormen voor zowel beleidsmakers als burgers om op basis daarvan een afgewogen beslissing te nemen. Maar het doel lijkt te zijn om burgers in een bepaald gedrag te duwen.

En als ik dan de praktijk in Nederland vergelijk met andere landen, waar ik de data van probeer te begrijpen en analyseren, dan tekenen we nog schril af bij de praktijk, die ik elders zie.

Ziekenhuisopnames vs. vaccinatiestatus

Zo heb ik me dit weekend verdiept in de data van de ziekenhuisopnames en de vaccinatiestatus van de patiënten. In diverse landen is te zien dat een tijd na de vaccinatie de bescherming tegen besmetting duidelijk afneemt, maar die tegen ziekenhuisopnames en erger langer stand houdt. Maar toch ook dat die in de tijd ook langzaam afneemt met name bij ouderen/kwetsbaren.

In Nederland is daarover nu twee keer een rapportage geweest. Eentje eind augustus, over de 15.000 ziekenhuisopnames in de periode april-augustus en eentje afgelopen week over de 1500 ziekenhuisopnames in de maand september.

Basisdata ontbreken

Bij dat bestuderen heb ik meerdere keren de haren uit mijn hoofd getrokken (en ik heb er al steeds minder). De basisdata ontbreken, waardoor je soms letterlijk uren zit te kijken hoe de uitkomsten van het rapport tot stand zijn gekomen. Data die je het liefst in leeftijdsklassen van 10 jaar ter beschikking hebt om per maand te kunnen analyseren.

Vergelijkbaarheid tussen de twee rapporten wordt al helemaal onmogelijk gemaakt doordat ze om een voor mij onnavolgbare reden de leeftijdsklassen hebben aangepast in de tweede rapportage. De groep 50-70 jaar en boven de 70 jaar is nu veranderd in 50-75 jaar en boven de 75.  Plus dat er vraagtekens blijven over de definities van gevaccineerd zijn. Wie wordt toegewezen aan de categorie volledig, deels en niet gevaccineerd?

Waar komt de oversterfte vandaan?

Op steeds meer plekken in de wereld zien we een oversterfte in verschillende leeftijdsgroepen. Naast de site van Euromomo, geeft deze site een goed inzicht.  Dit is het overzicht voor Nederland.

En als je naar de cumulatieve totaalcijfers kijkt van Euromomo over de oversterfte  (dat is van 29 Europese landen samen) dan zie je o.a. dit:

Uitgestelde zorg?

Juist als je deze cijfers ziet, dan zou je verwachten dat de beleidsmakers en verantwoordelijke instanties er alles aan doen om de redenen boven tafel te krijgen van deze oversterfte. Er zijn diverse verklaringen denkbaar.

• Het kan direct of indirect met het vaccineren samenhangen.
• Of het kan komen door uitgestelde zorg.
• Of door de effecten van de genomen maatregelen.
• En waarschijnlijk is het zelfs een combinatie van deze punten.

Maar het stuitende is dat je het gevoel hebt dat men er niet mee bezig is/wil zijn. Of de ontwikkelingen bagatelliseert.

Anton Theunissen heeft op zijn site virusvaria vorige week beschreven hoe het CBS haar aanpak voor de rapportage van de Nederlandse doodsoorzaken heel recent heeft veranderd. De maandelijkse rapportage wordt een kwartaalrapportage. (Die over het tweede kwartaal van dit jaar is nog niet beschikbaar). En er komt een extra “plausibiliteitscontrole”.  Met name maakt hij zich over dit laatste zorgen.  Hij illustreert die veranderde aanpak met dit plaatje.

Op 1 juli kwam het laatste rapport hierover uit van het CBS dat liep tot en met maart 2021.

Houdt ze niet echt bezig

Het CBS laat wel de de sterftecijfers zien per week (dit is haar rapportage van 8 oktober 2021). Maar als je de bijgaande tekst leest, dan houdt het ze niet echt bezig dat we nu al een lange periode meer sterfte hebben dan verwacht. (De cumulatieve oversterfte). En dat dus juist nu de doodsoorzakenstatistiek heel relevant is.

En dat gevoel van urgentie ten aanzien van dit onderwerp mis je ook in de media en in de politiek om dit onderwerp goed uit te diepen. Juist als er een kans bestaat dat er een relatie is met vaccineren en we het moment naderen dat we onder grotere groepen een boostershot zullen gaan krijgen, waarbij ook wordt gesproken over het vaccineren van kinderen onder de 12, is dit cruciale informatie.

Ook zie je op de sociale media de trend dat degenen die over dit onderwerp aan de bel trekken en daarbij al  -door het gebrek aan goede data- nog ongefundeerde conclusies trekken, geblokkeerd worden. Er is eigenlijk nog steeds maar ruimte voor één verhaal, een gedragslijn. En als je je daar niet aan houdt dan word je genegeerd of gediskwalificeerd, wat je credentials verder ook zijn.

Terwijl de behoefte aan betrouwbare en accurate informatie, juist in een crisisperiode, letterlijk van levensbelang is.

Ter compensatie

Ik sluit dit verhaal af met een plaatje over data dat om te lachen is.

Het accentueert trouwens de trends die weer wereldwijd te zien zijn met overeenkomsten in patronen van regio’s met ongeveer hetzelfde klimaat. De cijfers in de VS waren sterk onder invloed van de ontwikkelingen in de hete zuidelijke staten. Ik kom daar snel op terug.

Wat wel helder en duidelijk is, is dat het runnen van deze site geld kost. Daarom vragen we aan u om te overwegen af en toe een kleine financiële bijdrage te geven. HIER de link daarvoor. U zou ons daarmee een groot plezier doen.