Als je ziet wat er in de wereld op dit moment allemaal aan de hand is en ook de verkiezingsuitslagen ziet van 2023 en 2024 zoals ze zich lijken aan te dienen, dan vergelijk ik het congres van de WEF in Davos van dit moment met Keizer Nero die in zijn paleis liederen zong, terwijl Rome aan het branden was. Het best gesymboliseerd door een onderzoek onder het WEF-netwerk naar de grootste risico's van deze tijd.
Lees volledig artikel: Keizer Nero in Davos
Keizer Nero in Davos
Nero en de brand van Rome
Bijna 2000 jaar geleden was er een grote brand in Rome. Vrijwel de hele stad werd verwoest. Het verhaal luidt dat terwijl de stad dagenlang brandde, Keizer Nero in zijn paleis toneel speelde en liederen zong. En daarmee het symbool werd van de grote kloof tussen het leed van mensen en het optreden van de machthebber.
De bijeenkomst van het WEF in Davos, die op dit moment plaatsvindt, doet me erg aan dat beeld denken. Terwijl in de VS Trump zijn voorverkiezing in Iowa dik won, in Duitsland een halve revolutie is uitgebroken en de partij AfD in veel staten bij peilingen de grootste is en in Nederland nog geen twee maanden geleden de PVV de grote winnaar werd, komt de elite van de wereld in Davos bij elkaar. Met als thema “Rebuilding Trust”, dus “Herstel het Vertrouwen”.
Maar als je eigenlijk geen clue lijkt te hebben waardoor dat vertrouwen zo is gedaald en met name welke rol men er zelf bij heeft gespeeld, denk ik niet dat de betrokkenen na terugkomst uit Davos het proces dat al een tijd aan de gang is, kunnen omkeren. En daarmee wordt het steeds onrustiger en onveiliger op veel plekken in de wereld.
Trump verkiezing als voorbeeld
Tijdens de verkiezingen in november 2016, toen Trump werd gekozen, was ik voor een congres in San Francisco. Ik volgde de uitslag van de presidentsverkiezingen in het huis van een goede Amerikaanse vriend van mij daar. Een aantal anderen uit zijn kennissenkring van de tech industrie waren daar ook. Als je wilt weten hoe men reageerde toen het duidelijk was dat Trump de winnaar zou worden dan moet je denken aan de verkiezingsbijeenkomst van PvdA/GroenLinks toen bij de exit-poll de prognose van de PVV binnenkwam. Maar dan in het kwadraat.
Het patroon dat we toen in november 2016 in de VS zagen heeft zich daarna al verschillende keren herhaald. Wat misschien het best uitgedrukt kan worden met de Amerikaanse term “they never knew what hit them”. Door in je eigen bubbel amper mensen tegen te komen met andere opvattingen dan die van jou, kun je je niet voorstellen dat degene die jij verafschuwt meer steun heeft dan jouw eigen kandidaat/kandidaten.
En realiseer je je ook niet welke – grote – bijdrage je zelf hebt gehad bij die uitkomst die je verfoeit.
De afnemende verbinding
50 jaar geleden was er duidelijk een verbinding tussen degenen die het land bestuurden en een groot deel van de bevolking. Bij de opbouw van onze verzorgingsstaat waren er velen die profiteerden van de nieuwe voorzieningen en de algemene diensten. En veel van degenen, die ook zonder die voorzieningen goed voor zichzelf konden zorgen, stonden achter die maatregelen.
De discussie was dan nog wel hoeveel geld dat moest kosten en hoe verhinder je dat mensen, die geen recht hebben op die voorzienigen, er geen misbruik van maken. Verschuivingen tussen verkiezingen waren beperkt. Veranderingen in de samenstelling van de regering hadden geen grote gevolgen gehad in het beleid. Het overgrote deel van de kiezers voelde zich goed vertegenwoordigd door de grote partijen. PvdA en CDA waren partijen, waarbinnen alle lagen van de bevolking zich vertegenwoordigd voelden.
Dat is de afgelopen 20 jaar ingrijpend veranderd. De snel veranderende wereld vormt vooral een grote uitdaging voor mensen, die door beperkte financiën en/of beperkte opleiding moeilijk op die veranderingen kunnen inspelen, laat staan ervan profiteren. De twee grote partijen, die tot 1989 twee derde deel van de bevolking vertegenwoordigden, hebben steeds meer aan belang ingeboet. Deze grafiek laat zien hoe het verloop van de twee “volkspartijen” PvdA+CDA was bij de laatste 12 Tweede Kamerverkiezingen.
Schreeuw van afwijzing
Alleen in 2006 (Balkenende-Bos) is de dalende trend even doorbroken. De laatste 10 jaar haalden PvdA en CDA minder dan 20% van de zetels. De daling van de PvdA tussen 2012 en 2017 van 38 naar 9 zetels is het symbool geweest van het einde van de grote volkspartijen.
Tussen 2017 en 2023 regeerden VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Die partijen haalden bij de laatste verkiezingen samen nog maar de helft van hun zetels van het begin van die periode. Zowel bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 als 2023 werd een nieuwe partij direct de grootste. En de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 was helemaal een schreeuw van afwijzing tegen het establishment.
Geen clou!
Wat me al lang opvalt (en ergert) is dat men geen clou lijkt te hebben van wat de oorzaak is van wat zich al een tijd aan het afspelen is. Dat men de signalen niet ziet en niet meer de samenhang probeert te herstellen van wat er wel was. Men is zo vervuld van de juistheid van de eigen opvattingen en de zuiverheid van het eigen doel, dat men niet meer luistert naar belangrijke signalen. En maar doordendert op de ingeslagen weg. Bij de belangrijkste dossiers (migratie, klimaat en Europa) is dat heel goed te zien. Omdat in de bubbel waarin men verkeert men veel gelijkgezinden tegenkomt, maar vergeet dat men bij verkiezingen wel meerderheden moet krijgen/houden voor het beleid dat men wenst.
De verkiezing van Trump in 2016 werd als een soort incident beschouwd. Andere verkiezingsuitslagen kwamen dan ook weer als verrassingen, maar werden min of meer via regeringsvorming en beleid geneutraliseerd. Tot het niet meer kan. En die fase lijkt nu aangebroken te zijn. Niet alleen in Nederland, maar in nog veel meer landen, wat ook uit verkiezingsuitslagen van dit jaar zal gaan blijken.
De stabiliteit van zowel Europa als de afzonderlijke landen wordt hierdoor verder aangetast in een wereld met steeds meer dreiging.
Polarisatie
Al heel lang waarschuw ik daarvoor (aanvankelijk met de term veenbrand, recenter met de aankondiging van aardbevingen). Maar men heeft nagelaten koersen te veranderen en de benodigde aanpassingen te doen in het politieke stelsel. De polarisatie is steeds verder toegenomen, het leven in aparte bubbels ook. Dat men geen oplossingen vindt, komt vooral omdat men niet onderkent wat de eigen rol is bij de huidige ontstane situatie.
Juist daarom vind ik het huidige congres van het World Economic Forum in Davos – helaas – sterk lijken op het optreden van Keizer Nero bij de grote brand van Rome.
Misschien nog wel het best gerepresenteerd door een grafiek uit het Global Risk Report 2024 van deze organisatie.
Er zijn ongeveer 1400 personen ondervraagd uit het wereldwijde netwerk van de WEF voor het onderzoek, zoals dat op blz. 99 en verder wordt beschreven. De ondervraagden komen uit, zoals het in het rapport staat, WEF’s “extensive network of academic, business, government, civil society and thought leaders.” En dit is dan de rangorde van de grootste risico’s volgens hen:
En op de eerste plaats voor de komende 2 jaar staat misinformatie en desinformatie. Iets wat Ursula von der Leyen ook tijdens haar toespraak vermeldde.
Begrijpt u dat ik een grote overeenkomst zie met de liederen die Keizer Nero zong toen Rome bijna geheel werd verwoest?
U heeft zojuist gelezen: Keizer Nero in Davos.
Volg Maurice de Hond op X | Facebook | LinkedIn | YouTube.
Deze website opereert dankzij de financiële steun van de bezoekers en kent geen paywall of adverteerder. Klik hier als u een (kleine) donatie wilt geven. Onze dank is groot.
