Een zwarte week waarin veel samenkomt

Leestijd: 8 minuten

Een zwarte week waarin veel samenkomt

Opeenstapeling

Deze week maakte ik zelf een aantal bijzondere zaken mee, die gecombineerd met de gebeurtenissen in de buitenwereld, bij mij het gevoel versterkte dat we als samenleving steeds sneller op een betonnen muur afrijden.

• De moord op Lisa, een meisje die op dezelfde school zat, als mijn 16-jarige dochter, op een traject waar ik vaak langs kom en door een illegale asielzoeker, die blijkbaar ook illegaal verbleef op een locatie die ik ook van vroeger kende.
• De ontwikkelingen rondom Rusland-Oekraïne en de rol van Trump-Europa erbij (waarbij ik u aanraad deze analyse van Ad Verbruggen erover te bekijken).
• De ontwikkelingen rondom Gaza-Israël en de wisselwerking met de Nederlandse samenleving.
• Het opstappen van de NSC-bewindslieden in een al zieltogende regering.

Maar ook:

• Mijn – besloten – verhoor van bijna 3 uur afgelopen vrijdag door de Parlementaire Enquêtecommissie Corona.
• Het optreden van het OM in relatie tot een strafzaak die er tegen mij op 23 september a.s. gehouden zou worden (spoiler-alert: die gaat – vooralsnog? – niet door).

Eerst een korte opsomming van de laatste twee punten en dan mijn onderbouwing waarom ik denk dat we op die betonnen muur afrijden en of (en hoe) we dat nog kunnen ontwijken.

Parlementaire Enquêtecommissie Corona

Vrijdagmiddag werd ik bijna 3 uur gehoord door deze commissie. Het was een geheim verhoor, wat betekende dat ik geen meldingen mag doen naar de buitenwereld welke vragen mij gesteld werden. Zo moest ik mijn telefoon vooraf afgeven.

De setting was dat de 5 leden van de commissie mij vragen stelden in relatie tot onderwerpen, die ik op mijn website tijdens de coronaperiode aan de orde heb gesteld en hoe mijn ervaringen waren in de richting van de instanties, politiek en media. Dat verhoor was goed voorbereid en werd ter plekke ook gevolgd door onderzoekers, die actief zijn voor deze commissie. (Waar wellicht een aantal van de leden na de verkiezingen niet terugkeren).

Ik ben benieuwd wat hiervan in het uiteindelijk rapport (in 2027 of 2028?) zal komen te staan en of ik ook gevraagd wordt voor de openbare verhoren.

Het gesprek confronteerde mij weer met hoezeer RIVM, OMT, experts en de media op cruciale momenten foute beslissingen namen en elk tegengeluid werd genegeerd/gesmoord (zoals ontkennen aerosolen, veel te hoge gemelde sterftepercentages, QR-code terwijl je ook na vaccinatie anderen kon besmetten, genegeerde oversterfte in relatie tot vaccinatie, de belachelijke Omikron-lockdown en rapporten van NIVEL en Utrechtse Universiteit over oversterften, waar iedere rechtgeaarde wetenschapper, zich dood over zou moeten schamen). Maar vooral het besef dat vergelijkbare processen op andere dossiers ook herkenbaar zijn, en niet worden gecorrigeerd.

Het bijzondere optreden van het OM

Op 30 juli werd ik door een journalist gebeld van NRC wat ik er van vond dat ik op 23 september voor de rechter diende te verschijnen in het kader van smaad in relatie tot “de klusjesman”  uit de Deventer Moordzaak (lees hier mijn reactie toen). In het artikel in NRC werd beschreven dat de journalist ook het strafdossier had ingezien.

Het bijzondere hieraan was, dat ik niet was geïnformeerd (per dagvaarding of brief) dat ik op 23 september voor de rechter moest verschijnen. Ik verwachtte die aankondiging wel, nadat ik het artikel had gelezen, zodat ik me op die rechtszaak kon voorbereiden, mede via het mogen inzien van het strafdossier. Maar na 3 weken had ik nog steeds niets gehoord. Ik ben telefonisch gaan navragen. En na een aantal omzwervingen kreeg ik tot mijn verbazing te horen dat de zitting van 23 september enkele dagen ervoor van de rol was gehaald!

Of dat betekent dat de zaak definitief niet doorgaat of op een later moment wel door gaat, kon men mij niet melden.

Juist omdat de aankondiging over die rechtszaak via het artikel in NRC groot in de media kwam, en NRC blijkbaar het door het OM opgemaakte strafdossier in heeft mogen zien, heb ik er recht op dat de zaak wel – snel – voor de rechter komt en ik – ook snel – inzage krijg in het strafdossier.

Ik heb daarover een brief naar het OM geschreven en ik ben zeer benieuwd naar de reactie en of en wanneer die zaak wel voorkomt.  (23 september 2025 is precies 26 jaar geleden dat weduwe Wittenberg gruwelijk is vermoord. Met een dader, die haar in de gang wurgde, haar toen versleepte tot onder het schilderij van haar man en daar, terwijl ze al dood was, meerdere malen in haar hart werd gestoken met een mes met een scherpe punt.)

Demissionair in het kwadraat

Het voorgaande is natuurlijk klein bier vergeleken met wat er in de wereld en in Nederland aan de hand is. (Hoewel er wel een soort verband is.)

Van die gebeurtenissen wil ik, zeker in het licht van de naderende verkiezingen over 2 maanden, ingaan op het opstappen van de bewindslieden van het NSC. Het laat op een flagrante manier zien hoe ons politieke stelsel niet meer past bij deze tijd, niet past bij de wereld waarin wij leven en niet past bij de samenleving van de 21e eeuw. Maar ook dat je afvraagt welke prioriteiten politici in Den Haag nu precies hebben.

Besef dat in de bijna 4,5 jaar sinds de verkiezingen van maart 2021 we bijna de helft van de tijd een demissionaire regering hebben gehad. En dat in de tussentijd er regeringen zaten gevormd door vier partijen, die het onderling ook niet al te goed konden vinden (waardoor de regering snel viel).

Dat er evenals in 2023 bijna 5 maanden zitten tussen de val van het kabinet en de verkiezingen. En dat het daarna de laatste 2 keer nog eens gemiddeld meer dan 8 maanden heeft geduurd voordat er een nieuwe regering aantrad.

En, zoals de Amerikanen zo treffend zeggen, “to add insult to injury” (zwak vertaald met “om het nog erger te maken”) besloten de bewindslieden van NRC af te treden.

Onverantwoord

Het kabinet verkeerde in een demissionaire fase. Juist in zo’n periode, waarin stabiliteit en continuïteit van groot belang zijn, is het naar mijn mening onverantwoord dat een partij die goed bestuur hoog in het vaandel zegt te hebben, ervoor kiest om bewindslieden terug te trekken. Welke meningsverschillen er ook speelden binnen de ministerraad of de bredere regeringscoalitie, de verantwoordelijkheid tegenover het land zou zwaarder moeten wegen.

Een demissionair kabinet behoort, ondanks interne discussies en politieke spanningen, zijn werk te blijven doen totdat er een nieuw kabinet aantreedt. Het voortijdig terugtrekken van ministers ondermijnt niet alleen de bestuurlijke stabiliteit, maar geeft ook een verkeerd signaal af aan de burger. Het vertrouwen in de politiek zal er zeker niet mee op vooruit gaan.

De waarde van de verkiezingsprogramma’s

Ondertussen komen de verschillende partijen met hun verkiezingsprogramma’s uit. Daar wordt door de media groot belang aan gehecht. Maar als je terugkijkt naar de laatste paar verkiezingen dan weet je hoe lastig het is om met vier partijen een regeerakkoord te krijgen, vervolgens hoe ingewikkeld (en langdurig!) het proces is, waarop de voornemens van het regeerakkoord in beleid om wordt gezet. En als dan ook nog een kabinet weer snel onderuit gaat dan blijft er eigenlijk helemaal niets van over.

Juist nu verwacht ik, dat als we vlak voor de verkiezingen zitten, de mogelijke coalities, een grote rol gaan spelen bij het keuzeproces. Welke partijen men wel in de regering wil hebben of juist niet. Omdat door de opstelling van een aantal partijen de kans vrijwel nihil is dat de PVV in de regering komt, zal het nog duidelijker zijn bij de verkiezingen welke coalities er dan reëel zijn. Programma’s zullen dan irrelevant zijn.

Wel of niet over links?

De verkiezingen zullen voor veel kiezers toegespitst worden op hoe men staat ten opzichte van GroenLinks/PvdA – Timmermans in de regering. Dat komt mede door de steeds grotere polarisatie in de samenleving en dat de PvdA samen is gegaan met GroenLinks.

Nog los van wat de partijen samen willen zal het duidelijk zijn dat als CDA+VVD+JA21+BBB niet boven de 75 zetels uitkomt een regering met GroenLinks/PvdA erin heel waarschijnlijk is.  Op dit moment staat die combinatie van de vier partijen, mede door de zwakke positie van de VVD, rond de 55 zetels.

Aan de andere kant zou een combinatie tussen CDA, D66 en PvdA-GroenLinks tot een regering kunnen leiden. Maar op dit moment scoren deze drie partijen, rond de 65 zetels. (Nog los van de samenstelling van Eerste Kamer, waar deze drie partijen op 26 zetels staan). Of een van deze twee combinaties echt meer dan 75 zetels uitkomen hangt, ironisch genoeg, mede samen met de uitslag van de PVV. Hoe hoger de uitslag van de PVV wordt, hoe kleiner de mogelijkheid is dat één van die combinaties een meerderheid zal halen.

Zwakke electorale positie

Binnen dit krachtenveld zal het cruciaal zijn of de VVD erin zal slagen de zwakke electorale positie om te buigen. Op dit moment is de electorale positie van de VVD t.o.v. de partijen links (CDA) en rechts (JA21, BBB en PVV) van deze partij zwak. Als het voor de rechtse kiezers niet duidelijk is of de VVD al dan niet in een regering stapt met GroenLinks/PvdA erin. In dat geval zullen zij zich richten op de partijen rechts van de VVD.

Mocht de VVD wel duidelijk maken dat zij niet in een regering stapt met GroenLinks/PvdA erin, dan wordt die partij aantrekkelijker voor de kiezers rechts van de VVD. Maar ook wordt de concurrentiepositie ten opzichte van de CDA versterkt. Want zan zullen kiezers die niet willen dat GroenLinks/PvdA in de regering komen minder gauw op de VVD gaan stemmen.

Maar de vraag is hoe de kiezers gaan reageren op een dubbel demissionaire regering  in de komende twee maanden, die ook nog een begroting moet opstellen voor het volgend jaar en nog een Prinsjesdag en Algemene Beschouwingen moet passeren.

Het moet echt anders!

De kans is dus groot dat na 29 oktober het – weer – niet gemakkelijk is een regering te vormen. En dat er in vergelijkbare situaties komen als de laatste vijf jaar. Geen stabiel bestuur, veel onderlinge onenigheid, en geen slagvaardigheid om de grote problemen in onze samenleving aan te pakken. Plus dat de kans ook groot is dat de polarisatie door de regeringssamenstelling verder gevoerd wordt.

Wat me dan vooral opvalt is hoe weinig aandacht er door de politieke partijen wordt besteed aan ons politieke stelsel wat duidelijk niet meer past bij de huidige samenleving. Als we in zo een spannende tijd  als we nu leven niet alleen weer vanaf juni 2025 een demissionaire regering hebben tot wie weet wanneer en de huidige demissionaire regering nog gesteund wordt door twee partijen die in de peilngen nog geen 25 zetels halen, zou er in politieke Den Haag (en in de media) de mening moeten overheersen dat we een aantal zaken ingrijpend moeten veranderen. Zowel ten aanzien van de regeringsvorming als het politieke stelsel dat we hebben.

Ik heb het al zo vaak gezegd: het systeem dat we nu kennen werd in principe in 1848 ingevoerd na de revoluties, die uitgebroken waren in Berlijn en Parijs. Met een systeem dat Thorbecke in 1845 had beschreven, maar toen weinig steun kreeg. Maar toen die revoluties in 1848 uitbraken wist de Koning en de elite niet hoe snel ze toch dat systeem va Thorbecke moesten invoeren en de grondwet aanpassen.

Commissie instellen

Zowel bij de regeringsvorming na 29 oktober a.s. zou men het al direct anders dienen aan te pakken, maar het eerste wat de nieuwe kamer begin november zou moeten doen is een commissie instellen die komt met een voorstel voor een nieuw stelsel, waarmee enerzijds wel een stabieler bestuur kan worden gevormd en anderzijds een betere aansluiting kan worden gekregen bij de bevolking. Waardoor mede ook de polarisatie kan worden verminderd.

Ook als het betekent dat er een grondwet moet worden aangepast. Het bezwaar is dat het twee Tweede Kamerverkiezingen duurt. Maar inmiddels weten we dat dit ook binnen 2 jaar het geval kan zijn (2023 en 2025).  En 1848 heeft ons geleerd dat het snel kan, als het moet. En als je zowel goed om je heen kijkt in de wereld en de gebeurtenissen zich ziet afspelen in Den Haag, dan zou dan is die urgentie groter dan velen blijkbaar denken.

Maar ik ben bang dat ik dit soort artikelen nog veel vaker zal moeten schrijven en we nog gekkere dingen gaan meemaken dan dat er ministers collectief aftreden uit een demissionaire regering.

(Om een beetje op te vrolijken na dit sombere verhaal raad ik u aan dit vuurwerk van Sail 2025 te bekijken).

U heeft zojuist gelezen: Een zwarte week waarin veel samenkomt

Volg Maurice de Hond op X | Facebook | LinkedIn | YouTube

Blijf onbeperkt toegang houden tot alles wat Maurice.nl te bieden heeft. Klik hier om lid, abonnee, vriend en bondgenoot te worden.