Lucia de Berk en Jan Marijnissen

Leestijd: 6 minuten

Lucia de Berk en Jan Marijnissen

Woensdag was zowel een heugelijke als een trieste dag. Lucia de Berk werd nu officieel vrijgesproken en ik heb daar een dubbel gevoel over. Vanzelfsprekend is het geweldig voor haar en het was goed om haar in de media te zien haar verhaal te vertellen. Een grote aanklacht tegen ons hele justitiële systeem plus de zogenaamde deskundigheid van de experts.

Tegelijkertijd de triestheid over het feit dat dit in Nederland is gebeurd, maar vooral over het besef dat het in veel meer gevallen dan bij Lucia de Berk het is gebeurd en nog steeds gebeurt. Want behalve de excuses die uitgesproken werden, lijkt het er niet op dat de betrokkenen echt de consequenties bereid zijn te trekken van de gebeurtenissen. Men beseft niet hoe slecht de gesteldheid van ons hele justitiële systeem is. Van politie tot OM, van NFI tot de rechters, inclusief de Hoge Raad.

Gisteravond bij Pauw en Witteman sprak Jan Marijnissen een aantal behartigenswaardige woorden over de zaak Lucia de Berk en het niet trekken van consequenties. En hij plaatste het terecht in een veel breder kader van de problemen van onze samenleving. (Kijk http://player.omroep.nl/?aflID=10852861 vanaf 34:00 of eigenlijk het hele interview vanaf  29:00).

Uitspraak

En hoe goed hij het ook verwoordde, tegelijkertijd had ik ook bij hem hetzelfde gevoel als bij de uitspraak van een van de rechters uit Arnhem. Dat ons rechtssysteem goed werkt omdat de gerechtelijke dwaling rondom Lucia nu toch hersteld is. Wij noemen dit een gotspe (Goed voorbeeld van gotspe is: een man staat voor de rechter omdat hij zijn ouders heeft vermoord en vraagt om clementie omdat hij wees is). Die rechter ging namelijk gemakshalve voorbij aan het feit dat de enige reden dat Lucia vrij is gekomen is de hardnekkige strijd van een aantal burgers. En dat er veel tegenstand was al die tijd door degenen die medeverantwoordelijk waren voor de veroordeling van Lucia.

Wat helemaal schijnheilig is was het commentaar van Harm Brouwer. Ik vond het stuitend. Zowel hij als Minister Hirsch Ballin vergaten namelijk gemakshalve een heel belangrijk aspect. Dat toen de zaak weer heropend was in Arnhem het OM niet deemoedig optrad en vanaf het begin het Lucia de Berk zo makkelijk mogelijk maakte, maar vanaf de regiezitting de lijn volgde dat ze nog eens goed alles wilde onderzoeken, alsof men toch nog steeds vond dat zij de dader was (met weer een interessante bijrol voor de Eikelenbooms met hun criminalistische, onwetenschappelijke aanpak). Ook bij de eis die men stelde (vrijspraak) was het niet een ruimhargie erkenning van hun blunders, maar werd het nog steeds gebracht in de vorm waardoor het toch open bleef of Lucia het al dan niet gedaan had.

Geen twijfel

Niet alleen konden we aan de reacties van Metta de Noo en Ton Derksen zien hoe boos en emotioneel ze er toen onder waren, maar wat denken jullie dan wat Lucia ook die laatste twee jaar heeft meegemaakt. Juist door dit optreden van het OM heeft zij ook in die periode nog in grote onzekerheid verkeerd. De enige instantie die vervolgens de juiste beslissing nam, was het Hof in Arnhem die in haar vonnis geen enkele twijfel over liet. Maar het OM had al heel eerder in die laatste fase de juiste lijn kunnen volgen (in plaats van de krokodillentranen na het vonnis in Arnhem).

En diezelfde dubbelheid zit eigenlijk ook in de richting van Jan Marijnissen, althans de volksvertegenwoordigers in het algemeen. Zij zijn uiteindelijk de personen die wij gekozen hebben en die dus vanuit die positie niet alleen verantwoordelijk zijn wie er de leiding heeft over het Ministerie van Justitie, maar zij hebben ook een controlerende taak op de wijze waarop dat Ministerie functioneert.

Het OM en de rechterlijke macht valt onder het Ministerie en de Minister is dus door de Kamer daarop aan te spreken. En op dat punt laat de volksvertegenwoordiging veel steken vallen. Ook zij lijken niet te willen beseffen hoe mis het is en lieten zich bij het debat over het rapport van de Commissie Posthumus over de Schiedammer Parkmoord in september 2005 in slaap sussen dat het slechts een incident betrof.

Willekeur

Ik ben ervan overtuigd dat er in Nederland alleen al op dit moment meer dan 50 langgestraften onschuldig vastzitten. En dat de hele benadering in Nederland van verdachten en gevangenen het helemaal niet zo is dat er sprake is van “equality of arms” en wel sprake is van een grote willekeur. Wij zijn zo goed in het de les leren van andere landen als zij (Nederlandse) gevangenen slecht behandelen, maar weigeren onder ogen te zien wat er in Nederland op dit punt mis is. Luister nog maar eens goed naar de verhalen van Lucia de Berk zowel over de periode totdat ze veroordeeld werd als wat er in de gevangenis gebeurde.

Niet alleen schaam je je rot over wat er gebeurd is, maar ook valt op het gebrek aan professionaliteit van vrijwel alle betrokkenen van de kant van Justitie. (En dat was al opgevallen als je het rapport van de Commissie Posthumus las, waar dat ook uit iedere pagina opstijgt van alle betrokkenen). Het is wel zo dat het Ministerie van Justitie en dat de volksvertegenwoordigers hebben toegelaten dat een Officier van Justitie die toen een heel kwalijke rol speelde (volgens Van Koppen gelogen tegen de rechter) inmiddels rechter is in Dordrecht. Het OM in Nederland is volledig ontspoord en zij worden onvoldoende gecorrigeerd door rechters en helemaal niet door de politiek. 

Niet de dader

En dat heeft niet alleen tot gevolg dat er vele gerechtelijke dwalingen plaatsvinden, maar zeker ook dat er veel te veel schuldigen niet hun gerechtigde straf krijgen. Juist een instantie als het OM (en politie), die vanuit de wetgever een grote macht heeft gekregen moet twee dingen zeker goed doen: zich volledig aan de wet houden en bij het zoeken naar een verdachte er ook alles aan doen om te kijken of de verdachte die men heeft misschien niet de dader is. En dan kom je het verst dat als er fouten worden gemaakt je daar onafhankelijk en transparant onderzoek naar doet en daar dan de consequenties uit trekt. En daar schort het zeer aan.

Als je klachten hebt over fouten gemaakt door de politie of het OM dan moet je bij het OM je klacht indienen……  En als de Rijksrecherche onderzoek doet, dan doet die het onder leiding van iemand van het OM. Er zijn diverse bewijzen dat zowel de Rijksrecherche als het OM vervolgens er veel aan doen om hun collega’s te ontzien en de vuile was niet alleen binnenboord houden, maar zelfs niet benoemen. Waar kan je dan als burger heen?

En daar, beste Jan, zijn de volksvertegenwoordigers medeschuldig aan. Misschien niet jij persoonlijk of de SP, maar het collectief dat “volksvertegenwoordiging” heet.

Onafhankelijke herzieningsraad

Niet alleen moeten nu snel onze volksvertegenwoordigers ervoor zorgen dat we een onafhankelijke herzieningsraad krijgen, waardoor in ieder geval politie, OM, NFI en rechters bij hun werk weten dat ze de kans lopen dat er uiteindelijk ONAFHANKELIJK onderzoek komt dat blunders en onwettelijk gedrag OPENBAAR zal maken.  Maar ook zullen de volksvertegenwoordigers veel meer dan nu op basis van harde aanwijzingen van blunders binnen die justitiële keten de betrokkenen ter verantwoording roepen. 

Een parlementaire enquete over de misstanden binnen onze justitiele keten lijkt helemaal een onhaalbare zaak, want de beerput die dan opengetrokken wordt durft niemand in Den Haag aan. Maar het zou al heel goed zijn als er een onafhankelijk loket zou zijn waar de problemen kunnen worden aangemeld en serieus worden bekeken in hoeverre die meldingen verholpen kunnen worden en in welke mate het een aantasting zijn van de nette rechtsstaat die we zouden willen zijn.

Alleen al bij mijn eigen ervaringen bij de strafzaak die ik meegemaakt heb kan ik al minstens 10 punten geven waarbij de rechten en belangen van verdachten door de Justitiele keten (fors) wordt geschonden en er geen enkele manier is voor die verdachte om daar iets aan te doen. (Een simpele, maar toch belangrijke die bij mij op dit moment speelt: Ik diende binnen twee weken na mijn veroordeling in cassatie te gaan. Heb dat dus in oktober 2009 gedaan. De zaak begint pas te lopen bij de Hoge Raad, en ik kan pas mijn cassatieschriftuur indienen, als de Hoge Raad het dossier van de zaak van het Hof uit Amsterdam ontvangt. Daarna kan het nog minstens een jaar duren voordat de Hoge Raad de zaak behandelt.

Cassatie

Het is nu 6 maanden geleden dat ik in cassatie ben gegaan, maar het Hof uit Amsterdam heeft het dossier nog niet naar Den Haag gestuurd. 6 maanden dus, terwijl mijn dossier heel overzichtelijk is en er een uitgebreid arrest lag. Nu zit ik niet in de gevangenis om te wachten op de uitspraak van de Hoge Raad in cassatie, maar het zijn minstens 5 maanden teveel en je kan er als burger neits aan doen. En beste Jan, jij kon en kan dat wel. Aan de bel trekken bij dit en de vele andere misstanden bij Justitie.)

Ben jij ook verontwaardigd over hetgeen Lucia (en anderen) overkomt, besef dan dat over enkele maanden een regeeraccoord wordt gemaakt. En dat is het moment waarop besloten kan worden dat er een onafhankelijke herzieningsraad komt. Als je NU je volksvertegenwoordigers of je partij benadert heb je misschien een kans dat dit inderdaad gaat gebeuren en zal de komende jaren er echt een ommekeer komen bij het functioneren van onze rechtsstaat. Zo kan je een steentje bijdragen om te zorgen dat onze rechtsstaat die naam ook echt kan dragen.

P.S. De Volkskrant heeft een goed stuk geschreven over het belang van een onafhankelijke herzieningsraad.

U heeft zojuist gelezen: Lucia de Berk en Jan Marijnissen.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.