Weg met dat keurslijf in 2014!

Leestijd: 4 minuten

Weg met dat keurslijf in 2014!

Vier maanden na de start van de eerste O4NT-scholen (Steve JobsScholen) kan een eerste balans worden opgemaakt. Vooral in twee scholen die vanaf het begin grootschalig zijn begonnen met de overgang naar de nieuwe aanpak zien we de kracht van het concept.

In Sneek is een hele school (groepen 1 tot en met 8) met 125 leerlingen de nieuwe weg ingeslagen en in Almere heeft Digitalis de hele onderbouw (groepen 1 tot en met 5) van het Jenaplan-gedeelte (bijna 140 leerlingen) uitgerust met iPads die men zowel op school als thuis kon gebruiken. En binnen het fysieke gebouw zijn er een aantal aanpassingen gedaan in de richting van een meer individuelere aanpak, ateliers op het gebied van diverse vakken geleid door leraren, die op die manier ook andere leerlingen dan die van hun eigen stamgroep zien.

Er is veel minder sprake van frontaal les en de leraar wordt meer de mentor/coach van het kind. Leidraad is het 6 wekelijkse individuele ontwikkelingsplan (IOP) per kind dat in goed overleg met ouders en kind wordt bepaald. Zodat voor alle betrokkenen de doelen in een bepaalde periode duidelijk zijn.

Overgangsvorm

Deze opzet is zeker nog niet het ultieme ideaal wat O4NT anderhalf jaar geleden voor ogen stond, maar het is een begrijpelijke overgangsvorm tussen waar de school vandaan komt en waar het uiteindelijk naar toe gaat. Als O4NT na de zomer in Amsterdam met twee nieuwe scholen zelf mag starten is het makkelijker een aanpak neer te zetten die al veel meer op dat ideaal lijkt.

Ik heb met grote regelmaat de scholen bezocht (doorgaans met geïnteresseerde gasten uit binnen- en buitenland) en steeds weer valt allen het volgende op: “het enthousiasme van de kinderen”, hetgeen zich o.a. uit in een lange tijd geconcentreerd en met duidelijk plezier met de leeractiviteiten bezig te zijn (of het nu een vier- of twaalfjarige betreft). En dat geldt eigenlijk voor alle kinderen, waarbij het ook opvalt hoe rustig en gedisciplineerd het in de school toegaat.

Denk daarbij niet dat deze scholen bezocht worden door kinderen van de happy-few of ouders die speciaal dit onderwijs wilden. In Almere staat de school in een “Voogelaarwijk”, waarbij de kinderen ouders hebben afkomstig uit meer dan 40 landen. In Sneek staat de school ook in een wijk met mensen met relatief lagere inkomens en komt de helft van de kinderen uit die wijk en de helft vanuit ouders die bewust voor deze schoolvorm gekozen hebben.

Er heb vele voorbeelden gehoord, waarbij ouders en leraren worden verrast door het tempo waarin de kinderen bepaalde vaardigheden ontwikkelen. Daarbij lijkt het of kinderen daarbij een soort juk van zich af hebben kunnen werpen. En in de komende tijd zal daaruit vanuit onderzoek meer informatie beschikbaar komen.

Probleemkinderen

Er is één aspect wat bij mij diepe indruk maakte en wat iedereen in onderwijsland, inclusief ouders, heel erg tot nadenken moet stemmen. Vanuit beide scholen wordt van meerdere ‘probleemkinderen” het volgende gemeld: “gedrags- en concentratieproblemen zijn als sneeuw voor de zon verdwenen.” In beide scholen waren er een aantal kinderen die als speciale gevallen werden beschouwd, gezien hun geschiedenis op scholen. Trokken van school tot school, al dan niet in het speciale onderwijs. De meesten met een zogenaamd “rugzakje” voor passend onderwijs, dat betekent een extra bedrag per jaar van de overheid, voor speciale aandacht.

Van die problemen blijkt bij de meesten weinig tot niets overgebleven te zijn. Ook die kinderen gaan nu met enthousiasme naar school en zijn geconcentreerd met de uitdagingen waarvoor ze gesteld worden, al dan niet via de iPad, bezig. Een reactie die mij vanuit beide scholen is gemeld: ouders van die kinderen vertellen aan de leerkrachten “ik heb mijn kind teruggekregen”.

Wijst dit er eigenlijk niet op dat de sterke groei van ADHD/ADD vooral komt doordat we kinderen op scholen in een systeem willen laten passen dat steeds minder lijkt op de wereld thuis. Daar hebben kinderen van heel jongs af aan met televisie te maken, Dvd’s, (spel-) computers, en sinds kort de tablet. Kortom een grote verscheidenheid aan audiovisuele informatie met sterke interactieve componenten. En dan komen ze op school in een setting terecht die erg lijkt op de wereld voordat er televisie was. Een vrijwel analoge wereld van boeken, plaatjes en gesproken tekst uitgesproken door al dan niet inspirerende personen.

Stoffig

Voor veel kinderen is de school daardoor saai, stoffig en weinig stimulerend. De wereld buiten school kent veel meer uitdaging, afwisseling en audiovisuele inspiratie. Op z’n minst betekent het voor een deel van de kinderen dat het daardoor niet gestimuleerd wordt het maximale uit zichzelf te halen en alles met grote inzet en volharding te doen. Voor een ander deel van de kinderen uit het zich in een vorm van gedrag die wij ouderen dan “onaangepast” vinden, niet gedisciplineerd, niet geconcentreerd.

Geven we een naam van een aandoening en willen we het ook nog bestrijden met medicijnen. (Ken Robinson in zijn geweldige Ted-lezing “Changing the paradigm of education” laat goed zien hoezeer ADHD voor een belangrijk gedeelte gedefinieerd wordt als afwijkend gedrag ten opzichte van het onderwijssysteem).

Ik hoor vaak ouderen zeggen dat jongeren zich niet lang achter elkaar op iets kunnen concentreren. Mijn vraag is dan; “Heb je ze wel eens achter een computer gezien?” Kinderen kunnen zich best lang op iets concentreren, alleen het is wat anders dan waarop ouderen zich kunnen concentreren.

Wordt het niet tijd dat degenen die verantwoordelijk zijn voor het onderwijs in Nederland lessen leren uit o.a. deze ervaringen in Sneek en Almere en het geld dat nu besteed wordt aan passend onderwijs voor die “probleem gevallen”, vooral besteed wordt om te voorkomen dat die probleemgevallen ontstaan, via een ingrijpende hervorming van ons onderwijs. Want zijn we anders aan het doen dan kinderen te dwingen in ons keurslijf uit het verleden onder het mom dat we ze voor de toekomst voorbereiden? Veel kinderen (en ouders) zouden geholpen zijn als dat keurslijf verdwijnt. Een goed voornemen voor 2014!

U heeft zojuist gelezen: Weg met dat keurslijf in 2014!

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.