Het bashen van de ongevaccineerden leidt af van onze achilleshiel

Leestijd: 7 minuten

“De ongevaccineerden zijn de schuldigen”

Vorig jaar werd er gesteld dat als er 70% tot 80% gevaccineerd zou zijn, dan konden we terugkeren naar het oude normaal. Inmiddels is circa 85% van de Nederlandse bevolking boven de 18 jaar gevaccineerd en nog eens 40% van de rest heeft de infectie al doorgemaakt. Dus de facto zitten we op 91%, maar we hebben duidelijk stijgende cijfers (en niet alleen in Nederland).

En als je de media volgt (en Hugo de Jonge hoort), dan zou dat volledig liggen aan de ongevaccineerden en staan we aan de vooravond van nieuwe maatregelen.  Deze tweet van Jan Paternotte is representatief voor de sfeer die nu gecreëerd wordt:

Het gevaar van de ongevaccineerden

Nog los van het feit dat deze cijfers niet kloppen, zoals we op basis van de meest recente Belgische cijfers kunnen opmaken, is het ook een prelude op het nemen van maatregelen, die – wederom – minder werken dan verwacht en grote risico’s toch nog wel laten bestaan. Want het suggereert dat als we maar “het gevaar” van de ongevaccineerden neutraliseren dat we dan veilig zijn.

We worden al rijp gemaakt voor de situatie dat de Coronapas niet meer gebruikt mag worden als men niet gevaccineerd is en/of dat de Coronapas nu op meer plekken wordt ingevoerd (zoals op de werkvloer). Australië biedt ons immers een rijk keuzemenu wat te doen.  Maar als je niet goed door hebt waar de kern van de problemen zit, dan neem je dus ook niet de juiste maatregelen!

Kijk eerst even naar de ontwikkeling van de ziekenhuisopnames in Nederland op basis van leeftijd:

Leeftijdsklassen

Deze grafiek laat duidelijk zien dat de grootste stijging van de ziekenhuisopnames de afgelopen maand is geweest bij de drie oudste leeftijdsklassen, met een accent boven de 70 jaar. Iets wat ook in België wordt vastgesteld. Daar is van inmiddels  55% (en niet 13%) van de opgenomen nieuwe patiënten vastgesteld dat ze volledig gevaccineerd zijn en bij de ouderen is dat aandeel gevaccineerden nog groter (rond de 70%).

Cijfers waarvan ik me niet kan voorstellen dat die fors verschillen van die in Nederland, zeker nu we die grote toename in Nederland zien van de ziekenhuisopnames in de oudste leeftijdscategorieën.

Boven de 70 jaar zien we de afgelopen maand een toename van 10 ziekenhuisopnames per dag naar rond de 40 per dag. Terwijl de toename van de groep onder de 60 jaar slechts van bijna 20 per dag naar rond de 25 per dag is. Inmiddels is meer dan 40% van de nieuwe ziekenhuisopnames boven de 70 jaar, terwijl dat een maand geleden nog 20% was.

Wat er echt aan de hand is

Als je de ontwikkelingen cijfermatig wereldwijd analyseert en ook in Nederland bekijkt, dan zijn de volgende zaken duidelijk:

• De bescherming tegen infectie van het vaccin neemt af, en dat gaat bij ouderen ook nog sneller dan bij jongeren (niet alleen omdat ze gemiddeld langer geleden zijn gevaccineerd).
  
• Het vaccin beschermde -heel- goed tegen ziekenhuisopnames, maar ook daar zie je het effect, met name bij ouderen, aan het afnemen. (Dat zie je ook goed terug bij de Belgische cijfers).
  
• Degenen die volledig zijn gevaccineerd kunnen anderen nog wel infecteren en ook die kans neemt toe naarmate men ouder is/langer geleden gevaccineerd is.
  
• Er zijn (wederom) evidente seizoenspatronen te constateren. De ontwikkelingen bij landen binnen één regio lijken sterk op elkaar, ongeacht de verschillen in benadering tussen landen.
  
• Welke maatregelen er ook genomen worden, er blijft een bepaald deel van de bevolking, die zich niet laat vaccineren om welke reden dan ook.

Conclusies bij maatregelen

Als we de bovenstaande 5 ontwikkelingen zien dan zijn er een aantal conclusies die we kunnen trekken bij de maatregelen, tenminste: als we er vanuit gaan dat die worden overwogen:

1 – De Coronapas

De Coronpas geeft een schijnveiligheid, die alleen nog maar erger wordt, door de combinatie van een groter aantal geïnfecteerden in de samenleving en de slechtere weersomstandigheden (kouder/droger) waardoor in binnenruimtes het virus steeds gemakkelijker lang blijft zweven. Juist doordat men de indruk geeft dat bij het gebruik van de Coronapas men in een veilige situatie komt, schept men een extra risico voor degenen die ook na vaccinatie het meest kwetsbaar zijn en denken dat ze door de Coronapas veilig zijn: de ouderen.

(Lees nog maar eens terug wat er bij dat café in Zutphen is gebeurd, waar op een Dansavond een gevaccineerde aanwezige diverse andere gevaccineerde aanwezigen heeft besmet).  Het handhaven van de Coronapas (of zelfs uitbreiden van het gebruik van de Coronapas) zal de schijnveiligheid alleen verder doen toenemen.

2 – Resterende vaccinatie ouderen

Een toename van het aandeel gevaccineerden in Nederland zal – in eerste instantie – het aandeel ziekenhuisopnames doen afnemen/vertragen. Maar dat telt eigenlijk alleen echt aan als dat de resterende vaccinatie van de ouderen betreft. Bij de jongeren is dat effect op de ziekenhuisopnames veel kleiner. (Niet voor niets zien we dat de stijging van het aantal ziekenhuisopnames onder de 60 jaar de afgelopen maand maar 5 is geweest). Door het beleid direct of indirect vooral te richten op het verhogen van de vaccinatiegraad bij iedereen, waarvan de slaagkans toch al niet zo hoog is, zal het effect klein zijn.

3 – Superspread-events

Zonder dat we het nu beseffen is er inmiddels sprake van zogenaamde “verborgen superspread-events”. Op plekken waar er veel virusdeeltjes in de lucht zijn gedurende lange tijd ademen veel mensen die virusdeeltjes in. Toen nog vrijwel niemand geïnfecteerd was geweest, werd toen een fors deel van de aanwezigen ziek en realiseerde men dat er een superspread event was geweest. (Er zijn onderzoeken van bijvoorbeeld zangkoren waar meer dan 80% van de aanwezigen geïnfecteerd raakte of een carnavalsbijeenkomst, zoals die in Gangelt, waar rond de 50% van de aanwezigen geïnfecteerd raakte).

Maar omdat nu een fors deel van de aanwezigen hetzij de infectie hebben doorgemaakt hetzij niet te lang geleden een vaccinatie hebben gehad, wordt onder dezelfde omstandigheden “slechts” en fors lager deel geïnfecteerd. Laten we zeggen tussen de 5 en 15%. En omdat dus het overgrote deel van de aanwezigen niet geïnfecteerd zijn geraakt, realiseren we ons nu veel minder, dat juist daar de bron van de stijgingen van de besmettingen zitten.

En juist daar zit de achilleshiel van onze bestrijding van de infecties en de ziekenhuisopnames. Want het zou mij niets verbazen als de grote stijgingen die we soms zien, zoals in plaatsen in de bible belt juist door dit soort “verborgen” superspread-events komen (en ik denk daarbij aan kerkdiensten). Waarvan het effect inderdaad vergroot wordt als er meer mensen aanwezig zijn die nog geen bescherming hebben doordat ze ongevaccineerd zijn of niet de infectie hebben doorgemaakt.

Geef mensen de juiste handvatten

Vorige week was ik met circa 100 studenten in een collegezaal in een mooi nieuw gebouw op een campus om als gastdocent college te geven. We waren circa drie uur bij elkaar. De ramen konden niet open en mijn CO2-meter gaf een waarde aan va 1500. Behalve toen er een pauze was van een half uur, toen liep het terug naar normale waardes. De ramen konden niet open. En toen we de deur open deden nam die CO2-waarde slechts met 100 af.

Dat betekende dat de aanwezigen gemiddeld 3% van de lucht die ze inademden de uitgeademde lucht was van andere aanwezigen. En als er iemand aanwezig was die virusdeeltjes in de lucht bracht dan werden die door anderen ingeademd (maar er was natuurlijk wel sprake van een verdunning, want van de lucht die ingeademd werd, was dan maar 1/100e afkomstig van die persoon).

Gelukkig werd er niet hard gesproken of gezongen, want dan zou ik zeker niet die drie uur aanwezig zijn gebleven. Maar het is natuurlijk wel heel kenmerken dat enerzijds in een nieuw gebouw blijkbaar het ventilatiesysteem zorgt voor te weinig frisse lucht, en anderzijds dat blijkbaar niemand in dat gebouw de importantie inziet van die ventilatie en ik de eerste was die een CO2-meter meenam.

Uitbraken

Ik hoorde van een grote bridgeclub waar de vele vaak oudere spelers zo blij waren dat ze doordat ze gevaccineerd waren weer onbekommerd met elkaar konden gaan spelen, terwijl hun risico’s niet echt nul waren geworden. We zien ook de zorginstellingen waar ook weer uitbraken onder zowel de gevaccineerde bewoners als gevaccineerde zorgmedewerkers zijn.

Omdat we noch de verantwoordelijken/beheerders van openbare ruimtes, noch de bezoekers ervan goed bewust hebben gemaakt van wat de mogelijke gevaren zijn van besloten ruimtes en hoe je die kan minimaliseren vallen we steeds in dezelfde valkuil. We geven de schuld aan de verkeerden en nemen vervolgens niet de goede maatregelen.

Goede maatregelen zijn: door aan de ene kant ruimtes wel zo veilig mogelijk te maken en de mate van veiligheid ook zichtbaar maken aan alle potentiële aanwezigen. (Net zoals we ook doen met een energielabel, verstrekt door een officiële instantie). En dan gecombineerd met verplicht zichtbare CO2-meters en protocollen als die waarde te hoog zijn.

Wat jezelf kunt doen

En aan de andere mensen op basis van hun eigen specifieke situatie gerichte adviezen geven hoe ze hun eigen risico’s aanzienlijk kunnen beperken in plaats van vooral een repressief beleid te voeren. Keer op keer verbaas ik me namelijk als ik met mensen spreek, hoe weinig ze eigenlijk weten wat ze zelf wel of niet kunnen/moeten doen om hun eigen risico’s te beperken:

– De juiste handvatten

Ja, als je niet gevaccineerd bent en je hebt de infectie ook niet doorgemaakt, dan loop je gemiddeld meer risico’s dan als je gevaccineerd bent of de infectie hebt doorgemaakt. Dat is des te meer het geval als je ouder bent en andere gezondheidsproblemen hebt (inclusief obese). Dan is het veel beter om die personen de juiste handvatten te geven om zich zo veilig mogelijk in de samenleving te bewegen dan die personen te verketteren en ze zaken te onthouden in de hoop dat ze zich dan wel zullen laten vaccineren.

– Immuunsysteem verbeteren

Ja, als je ouder en kwetsbaar bent, en je hebt gekozen voor een vaccinatie (die ergens in maart-juni heeft plaatsgevonden) dan zou een booster je wel kunnen helpen. Je moet je wel afvragen in welke mate je je dan op een hellend vlak begeeft en wellicht ieder half jaar dat moet gaan doen. Wat zijn daar de voor- en nadelen van voor je gezondheid? Een gerichter beleid op het verbeteren van je immuunsysteem (voeding, voedingssupplementen, afvallen als je te dik bent) en het niet te lang aanwezig zijn in onveilige binnenruimtes is in ieder geval een alternatief, waar je uit zou moeten kunnen kiezen.

– Inschatting risico’s

En voor de anderen, waarvoor de risico’s minder zijn, zou het zo belangrijk zijn als die een goede inschatting kunnen maken over hoe die risico’s zijn, wat ze kunnen doen, naast of behalve vaccinatie, om die risico’s te kunnen verminderen. Plus de handvaten geven, zodat je niet ongewild een lange tijd in een situatie bent waar je geruime tijd lucht inademt die niet echt safe is.

Net als zuiver drinkwater

Een dergelijk beleid waar de overheid ervoor zorgt dat de openbare ruimtes waar je komt een veilige luchtkwaliteit heeft (net zoals ze er ook voor zorgen dat het drinkwater zuiver is) plus adviezen geeft (samen met de diverse professionals) hoe jij je het best kunt gedragen op basis van je eigen situatie en afwegingen, zal per saldo een veel beter resultaat geven. In ieder geval een beter resultaat dan een repressief beleid voeren die er vooral op gericht is bepaalde groepen als schuldigen aan te wijzen en daarmee en passant ook nog de eigen verantwoordelijkheid voor de  ontstane situatie te ontlopen.

Ik ben heel bang dat we de komende dagen wederom niet de juiste afslag nemen en tot diep in de lente van 2022 vast zitten aan datgene wat er volgende week wordt aangekondigd, met een belangrijke rol voor de schijn veilige Coronapas.

U heeft zojuist gelezen: Het bashen van de ongevaccineerden leidt af van onze achilleshiel. “De ongevaccineerden zijn de schuldigen”.

Om deze stukken te kunnen blijven plaatsen zolang dat nodig is, vragen wij van u zo nu en dan een kleine, vrijwillige bijdrage via deze link. Onze dank is groot!