VWS beraadt zich op een betere aanpak van de modellering, omdat het model van het RIVM zo vaak de plank missloeg. Maar het ligt ook aan de kwaliteit van de data. Denemarken laat zien hoe het wel kan en geeft ons meer inzicht over het verloop van ziekenhuisopnames en sterfte in relatie tot vaccinatie.
Lees volledig artikel: Neem de data-aanpak van Denemarken als voorbeeld
Neem de data-aanpak van Denemarken als voorbeeld
Voornemen van VWS
In De Telegraaf stond gisteren een artikel over een aanstaand plan van de regering t.a.v. de aanpak van Corona in de toekomst. Eigen verantwoordelijkheid (met ventilatie als hoofdonderwerp) en bescherming kwetsbaren. Ook stond er deze zin:
Helaas is dat niet anderhalf jaar geleden gebeurd, dat had ons nogal wat schade gescheeld met de laatste paniek-lockdown van 19 december 2021 als dieptepunt.
Maar het probleem in Nederland was niet dat model, maar zeker ook de kwaliteit van de Nederlandse data en het feit dat de analyse gericht was op het gewenste beleid of om gemaakte keuzes te rechtvaardigen.
Data-hemel
Als je het geploeter met de Nederlandse data de laatste twee jaar gewend bent, is het een verademing als je de statistieken bekijkt, zoals die beschikbaar zijn over Denemarken. Zeker als ik dan de site bekijk met grafieken, die KristofferT. Baek (@KT_Baek) ervan bij houdt.
Alleen al de volledige uitsplitsing naar leeftijdsklassen maakt het bekijken en analyseren van de data veelzeggender vergeleken met de data in veel andere landen. Ook lijkt men in Denemarken geen of weinig last te hebben van het feit dat de cijfers door diverse instanties worden bijgehouden.
Denemarken was al in positieve zin opgevallen omdat hun modelleurs in december goed voorzagen hoe de ontwikkelingen met Omikron zouden gaan worden, terwijl hun vakgenoten in Engeland en Nederland met doemscenario’s kwamen, die eigenlijk op dat moment al lachwekkend waren. Maar in Nederland leidde dat toch weer tot een lockdown, die ik in december al een “panieklockdown” noemde. In Denemarken werd 1 februari de dag dat men alle restricties liet varen.
Uitsplitsing
Ten behoeve van een goede analyse is het belangrijk dat er een grote uitsplitsing is naar leeftijd en de vaccinatiestatus bekend is van iedereen. Dat is zeker het geval in Denemarken zodat er allerlei cijferoverzichten kunnen worden gemaakt, waar we in Nederland alleen maar van konden dromen.
Omdat er geen enkele reden is om aan te nemen dat ten aanzien van ziekenhuisopnames en sterfte in Denemarken fundamenteel andere processen speelden in relatie tot vaccinatie, leren de Deense cijfers ons meer over Nederland, dan wat er geleerd is op basis van de Nederlandse cijfers. Daarom ga ik daar nu dieper op in.
De cijfers van Denemarken
Denemarken heeft 5,8 miljoen inwoners. De vaccinatiegraad is iets hoger dan in Nederland. Ook jongeren tussen 6 en 11 konden gevaccineerd worden (en bij circa de helft is dat gebeurd). Boven de 50 jaar is meer dan 90% gevaccineerd. Het boosteren vond vooral plaats tussen half oktober en half januari. Men was daar circa 5 weken eerder mee gestart dan in Nederland. Het overgrote deel van de gevaccineerden boven de 50 jaar liet zich boosteren.
Omikron begon begin december 2021 en betrof eind december al de helft van de gevallen.
Nu volgen er een aantal belangrijke grafieken. Veel meer kan bekeken worden op de eerder vermelde Deense site.
Ziekenhuisopnames naar vaccinatiestatus
Dit is het verloop van de ziekenhuisopnames in Denemarken met een positieve PCR-test vanaf 1 september 2021. De cijfers zijn per 1 miljoen inwoners. Het hoogste aantal in deze periode (half februari) was 75 per dag per 1 miljoen. Dat zijn er in totaal ongeveer 450. Onze piek lag in die periode eind november op 350 per dag.
De grafieken die u hieronder ziet, betreffen de periode 1 december 2021 tot half maart. De cijfers zijn per subgroep herberekend naar 100.000 om het vergelijkbaar te kunnen houden. Dit zijn de ziekenhuisopnames per week van positief getesten, zowel DOOR Covid als MET Covid. Ik volsta met het presenteren van de leeftijdsgroepen boven de 40 jaar. Maar onder de 40 jaar heeft men ook nog 6 leeftijdsgroepen onderscheiden (alleen al onder de 20 jaar zijn het er 4).
Bij ieder van deze oudere groepen is te zien dat de blauwe lijn van degenen die twee keer zijn gevaccineerd begin januari gelijk ging lopen met de gele lijn van de ongevaccineerden. Dat hangt samen met de opkomst van Omikron en met het gegeven dat in december een groot deel van de oudere Denen geboosterd is (en dus van de blauwe lijn overgingen naar de groene lijn). Dit werd 14 dagen na de vaccinatie in de statistieken opgenomen. (Dus tot 14 dagen na het boosteren werd men als twee keer gevaccineerd beschouwd).
Absolute getallen
Om een goede indruk te krijgen van het absolute belang van iedere groep (naar leeftijd en vaccinatiestatus) is de grafiek ook gemaakt voor de absolute aantallen. Goed te zien valt hoe hoog het aandeel ziekenhuisopnames valt in de groep boven de 70 jaar. De piek lag op 1200 in de eerste week van februari, hetgeen meer dan de helft was van alle ziekenhuisopnames. Ook goed is te zien dat het overgrote deel van die ziekenhuisopnames uit geboosterden bestond. Geboosterden, die in de oudste leeftijdsklassen voor meer dan 90% van alle Denen betrof.
Sterfte
Ook over de overlijdensgevallen zijn vergelijkbare grafieken gemaakt.
Van alle overlijdensgevallen komt meer dan 80% uit de groep boven de 70 jaar. De piek rond half februari lag op +/- 40 doden per dag (DOOR en MET Covid-19). Besef dat de Nederlandse cijfers van het RIVM over overlijdensgevallen ook lijden aan de slechte kwaliteit van de data. Vegelijking met deze cijfers van Denemarken zijn daarom ook niet goed te maken..
Er is ook een overzicht van het aantal sterftegevallen per week op basis van overlijdensaktes. Dit is dat overzicht van alle overlijdensgevallen waarbij Covid was vastgesteld. Maar dan wel of dat gekomen is DOOR Covid of MET Covid. Goed uit de grafiek is op te maken dat het aandeel dat gestorven is MET Covid veel hoger is geworden sinds Omikron. De piek met de voorgaande varianten ligt in de oranje kleur op de helft van januari 2021. Maar de top van de grafiek met Omikron ligt bijna 50% hoger dan die van januari 2021.
Om het beeld compleet te maken is er ook een overzicht van alle sterfgevallen met daarin ook de Covid-sterfte. Ook is daaruit de oversterfte op te maken. De blauwe lijn is het gemiddelde over 2015-2019. Daaruit zijn ook goed de pieken op te maken in februari ieder jaar, wanneer het winter was en de griep heerste, die ook in Denemarken twee jaar is weggebleven.
Onder- en oversterfte
Ten slotte hebben we in één grafiek bij elkaar gebracht de over- ondersterfte in het jaar 2021, de gevallen die aan of met Covid overleden waren en het vaccinatieverloop in het jaar 2021.
Belangrijk is om te weten dat de oversterfte vrijwel alleen zat in de groep van boven de 70 jaar.
Dus bovenin de grafiek de over- en ondersterfte (met als as het aantal doden per dag). Middenin de Covid-sterfte op basis van de overlijdensaktes. Onderin het aantal gezette vaccinaties per week.
Ook in Denemarken zien we het verschijnsel, dat in veel andere Europese landen ook te zien was, dat vanaf mei/juni er sprake was van -aanhoudende- oversterfte, terwijl er in die periode tot aan november maar een beperkt aantal Covid-doden was.
Afrondend
We kunnen een voorbeeld nemen aan de kwaliteit van de dataverzameling en -presentatie van Denemarken. Het verbaast me niets als dit bijgedragen heeft aan de betere prognoses daar over het verloop, zoals in december het geval was.
In Nederland is, zoals gezegd, de kwaliteit van de data-verzameling – door een combinatie van redenen- matig tot slecht. Dat heeft ook grote gevolgen voor de modellen van het RIVM en de maatregelen, die daar vervolgens mede het gevolg van waren.
Mochten in het najaar de cijfers weer relevant gaan worden (en als je de woorden van eergisteren van Minister Kuipers hebt gehoord in OP1 dan weet je dat die kans serieus bestaat) dan zou het voor regering en politiek Den Haag onacceptabel moeten zijn dat beleid gevoerd wordt met slechte data en slechte modellen. Externe en onafhankelijke hulp zullen daarbij geëist moeten worden. Laat, net zoals dat nu ook bij onderzoek in Engeland is gebeurd, de Denen ons op dat punt adviseren.
Ook al zijn de Corona-maatregelen nagenoeg afgeschaald, toch blijven we op maurice.nl alert op zowel de ontwikkeling van het virus zelf als de reacties daarop van de overheid. Voor de kosten die daarvoor worden gemaakt, vragen we een kleine bijdrage. Onze dank is groot.
U heeft zojuist gelezen: Neem de data-aanpak van Denemarken als voorbeeld.
Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.
