Een uitleg waarom er tijdens deze zomer wel een golf is ontstaan, ondanks de betere situatie rondom ventilatie en luchtvochtigheid. Maar de effecten van deze golf lijken zowel op korte als langere termijn eerder gunstig te zijn.
Lees volledig artikel: Waardoor een virus golf in de zomer?
Waardoor een virus golf in de zomer?
Het is toch zomer!?
Van diverse kanten krijg ik de – terechte – vraag: hoe kan het dat er veel mensen geïnfecteerd raken met het virus, terwijl het nu zomer is? Het patroon van verspreiding van het virus zou toch lijken op dat van griep en die hebben we toch in de herfst en de winter! In de zomer is de luchtvochtigheid toch hoog en is er veel meer sprake van natuurlijke ventilatie (met ramen en deuren open).
Bij het antwoord dat ik nu geef, zal ik niet te diep ingaan op de exacte wijze hoe de infectie verliep en verloopt bij de verschillende mutaties van het virus.
Bekend is dat Omikron veel besmettelijker is, maar ook veel minder virulent dan de eerste variant. Mede daardoor liggen er zo weinig patiënten op de intensive care, terwijl de rioolwatercijfers nu hoger zijn dan eind november 2021. Maar toen lagen er 15 keer zoveel patiënten MET of DOOR Corona op de IC’s.
Kijk maar naar deze grafiek met de ontwikkeling van de rioolwatercijfers en de bezetting op de IC’s.
IC-bezetting
Goed is te zien hoe bij de opkomst van Omikron in januari 2022, de IC-bezetting een geheel ander patroon volgde dan ervoor. Als de rioolwatercijfers de echte ontwikkeling aangeven in Nederland van het aantal geïnfecteerde mensen, dan zien we eind maart 2022 dat er 2,2 keer zoveel virusdeeltjes in het rioolwater zitten dan bij het hoogtepunt eind 2021. Maar de IC-bezetting is een factor 5 keer zo laag. Dat betekent dat er eind maart sprake is van een factor 11 keer zo weinig IC-bezetting t.o.v. geinfecteerden dan in december 2021.
Op dit moment is het aantal virusdeeltjes een factor 1,5 keer zo hoog als bij het hoogtepunt eind 2021. Maar de IC-bezetting is nu een factor 14 keer zo laag. Dat zou nu dan een factor 21 keer zo weinig IC-bezetting geven dan in december 2021. (Die lagere bezetting kan deels komen door kortere ligtijden)
Hoe raak je besmet?
Iemand raakt besmet als er dusdanig veel virusdeeltjes naar binnen komen die zich vermeerderen, zonder dat het lichaam die vermeerdering in voldoende mate kan tegenhouden, zodat er een infectie ontstaat. Die infectie houdt in dat je bepaalde klachten zou kunnen krijgen en dat je zelf ook de kans hebt dat je virusdeeltjes verspreidt, die weer bij anderen naar binnen komen.
Zoals de vaste lezers weten, ga ik er al sinds meer dan twee jaar vanuit, dat die verspreiding van het virus vrijwel geheel door de lucht gaat. Vanuit de ademhalingsorganen van de ene persoon wordt het virus naar buiten gebracht en door de andere persoon vooral ingeademd. Het virus kan zich dan op veel plekken nestelen. Het lijkt erop dat de huidige mutatie dat veel meer in het bovenste deel van de ademhalingsorganen doet, terwijl dat eerder vaker diep in de longen gebeurde.
Twee componenten zijn dan bepalend:
- Hoe veel virusdeeltjes krijg je binnen een bepaalde tijdsperiode binnen?
- Welke beschermingsmiddelen heeft je lichaam om te zorgen dat die binnengekomen virusdeeltjes zich niet snel gaan vermenigvuldigen?
1. Virusdeeltjes naar binnen
Dat aantal wordt bepaald door het aantal complete virusdeeltjes dat zich bevindt in de lucht die je inademt. En dat hangt weer af van welk deel van de lucht dat je inademt, afkomstig is van een andere persoon die virusdeeltjes verspreidt.
Je weet nooit of er iemand aanwezig is die virusdeeltjes verspreidt. Naarmate het virus meer heerst en je met meer mensen in een ruimte bent zullen er meer virusdeeltjes in de lucht hangen.
Door intensieve ventilatie, juiste luchtvochtigheid en luchtfiltering kan het aantal virusdeeltjes – sterk – worden verminderd. Compleet nul zal het echter niet worden. Zelfs buiten hoeft dat niet zo te zijn. Maar wel weet je dat het aantal virusdeeltjes dan zo laag zal zijn dat het risico om daar geïnfecteerd door te worden heel klein is.
Daarbij is het ook zo, en dat is de kern van de menselijke ontwikkeling vanaf baby, dat juist door met virusdeeltjes en bacterieëen in aanraking te komen, ons immuunsysteem getraind wordt. Dus een beperkt contact ermee is doorgaans juist gunstig.
2. Bescherming van het lichaam
Ons menselijk lichaam is gebouwd om op een goede wijze met virussen en bacteriën om te gaan. Soms worden we er ziek van, maar tegelijkertijd is de kans veel minder groot dat je de volgende keer weer ziek wordt, en de kans dat je de volgende keer erg ziek wordt is nog kleiner.
In de eerste jaren van je leven vindt die training plaats. (Ik weet nog goed dat ik aan het begin van mijn jeugd waterpokken, mazelen en de bof heb gehad). Als je een stuk ouder bent neemt die mate van bescherming van je lichaam overigens weer af.
Per persoon kan de kracht en de instelling van je immuunsysteem verschillen. Het hangt van veel zaken af, waardoor je je immuunsysteem versterkt of verzwakt.
Daarnaast zijn er ook vaccinaties en medicijnen waardoor de kans dat de infectie ontstaat en/of tot grote gevolgen leidt, wordt verkleind. Soms heel effectief, maar soms zijn die effecten gering.
Het is dus de combinatie van 1 en 2 die bepalen of je geïnfecteerd raakt of niet!
Wat is er nu anders dan in maart 2020?
In maart 2020 had de toen heersende variant van het virus een reproductiefactor van 2,5. Daarnaast waren er weinig mensen die een immuunsysteem hadden, dat dit virus als het ware kon tegenhouden. Men raakte besmet als de virale dosis werd overschreden.
Mazelen heeft een reproductiefactor die tussen de 12 en 20 ligt (en gaat volledig door de lucht, zoals men sinds 1985 onderkent). Toch krijgen maar weinig volwassenen mazelen, omdat hun immuunsysteem geleerd heeft mazelen te bestrijden. Dus ondanks die heel hoge reproductiefactor zien we geen grote uitbraken van mazelen.
De huidige mutatie van Omikron (en zeker de meeste recente BA. 5) heeft eenzelfde reproductie factor als mazelen, dus rond de 15. En is al weer een stuk hoger dan die van de oorspronkelijke Omikron mutatie.
Cruciaal is daarbij je te realiseren waardoor het verschil in reproductiefactor komt. Voor dit artikel is het voldoende om aan te nemen dat dit komt doordat er minder virusdeeltjes nodig zijn om iemand te infecteren. (Dat proces verloopt complex. Maar per saldo komt het effect erop neer dat, als je immuunsysteem geen bescherming heeft tegen het virus, je bij deze variant eerder de grens overschrijdt waarop het virus zich snel binnen je lichaam kan vermenigvuldigen.)
Dus de virale dosis die nodig is om besmet te raken is dan – een stuk – lager. In dit artikel ga ik op dat onderwerp uitgebreid in.
En daarom dus een nieuwe golf
Een combinatie van twee factoren zorgt er dus nu voor dat er wel sprake is van een nieuwe golf aan besmettingen:
- De virale dosis om besmet te raken is een stuk lager dan in 2020 het geval was
- De immuniteitsbescherming van de bevolking tegen de laatste Omikron mutatie is afgenomen. Welke factoren daarvoor verantwoordelijk zijn maken nu even niet uit.
Goede ventilatie, hogere luchtvochtigheid en luchtfiltering zorgen er wel voor dat het aantal virussen in de lucht afneemt. Maar door die lagere drempel van de virale dosis is dat – zelfs in de zomer – steeds moeilijker om te realiseren.
Echter, de vraag is zelfs of je er nu ook je maximaal voor zou moeten inzetten? Daar zijn ook meerdere argumenten tegen:
- Er zijn zoveel plekken waar je in aanraking met het virus kan komen, dat een bescherming op die ene locatie je algehele risico niet duidelijk zal verlagen.
- Als je nu in aanraking komt met het virus, dan bouw je betere bescherming op richting de winter.
- De huidige variant maakt doorgaans amper ziek.
- Een aandoening van de ademhalingsorganen kan je beter in de zomer krijgen dan in de winter.
Geen hysterie
Gelukkig bestaat er momenteel in Nederland geen hysterie over deze golf. Er zijn enkele plekken in de wereld waar men wel weer teruggrijpt op maatregelen.
Steeds meer mensen beseffen dat dit virus niet zo gevaarlijk is of meer is dan ze dachten. En voelen zich ook sterker en veiliger.
Het is afwachten wat er in het najaar gebeurt. Of er een virulenter variant ontstaat? Of we weer bang gemaakt kunnen worden over een nieuwe variant? Of de ziekenhuizen weer overlopen worden door patiënten, al dan niet door dit virus of een andere (denk aan influenza).
Zeker in de herfst en de winter zitten we meer en langer in besloten ruimtes. En dan is het zeker raadzaam om te zorgen dat je weinig lucht inademt die anderen hebben uitgeademd. Voor welke infectieziekte het dan ook is, het verkleint je risico’s erop.
