De griep is er weer, we zijn terug bij normaal

Leestijd: 5 minuten

De griep is er weer, we zijn terug bij normaal

De griepgrens is overschreden

RIVM en Nivel hebben gemeld dat sinds week 50 er weer sprake is van een griep-epidemie in Nederland. De bron hiervoor zijn de metingen van peilstations van huisartsen. Dat (kleine aantal) peilstations stuurt monsters in van patiënten met klachten aan de ademhalingsorganen en als er voldoende mensen zijn met griepachtige klachten (en het aandeel influenza-virus in de monsters is boven een bepaalde grens) dan spreekt men van een griep-epidemie.

Er is een website van de WHO waar de cijfers worden bijgehouden van vrijwel alle landen, waarmee de onderstaande grafieken zijn gemaakt. Besef daarbij wel het volgende:

• het aantal steekproeven per land is nogal klein
• de hoogte van de staven zegt weinig over de ziekmakendheid van het virus. In 2017-2018 waren er beduidend meer mensen stevig ziek door de griep dan in 2019. Het hangt vooral af van de influenzastam zelf (in 2017-2018 was die een stuk virulenter dan de jaren ervoor en na).
• in de onderstaande grafieken heb ik de verschillende typen influenza op een hoop gegooid.

De grafieken en cijfers zijn vooral interessant om te zien in welke week de griep echt startte en in welke week de griep weer eindigde.

Dit is de grafiek van Nederland vanaf 2015

Deze grafiek laat zien dat in Nederland het normale jaarlijkse patroon in de jaren 2020, 2021 en 2022 werd doorbroken:

• In 2020 eindigde de griep abrupt begin maart bij de start van Covid-19.
• In 2021 was er geen griep.
• In 2022 was er wel griep, maar die startte pas half maart en was eind april afgelopen. Terwijl het normale patroon is dat het start ergens tussen eind november en eind december en eindigt tussen eind februari en begin april. Besef daarbij wel dat tot en met half april het weer kouder en natter was dan normaal in die periode.
• De griep van 2022-2023 start inmiddels wel weer op het normale moment, ergens tussen eind november en eind december.

Het is interessant om de cijfers voor heel Europa er tegen af te zetten.

Goed is te zien dat in het eerste deel van 2022 er sprake is van twee verschillende golven. In sommige landen, zoals Zweden, was er namelijk wel griep op het normale moment aan het begin van het jaar. In de meeste andere landen kwam het pas op het zeer ongewone tijdstip van rond half maart. Maar het aantal testen dat influenza liet zien in de eerste helft van 2022 vertoonde een veel lagere piek dan die in de vijf jaren tussen 2016 en 2020.

Als we nu de cijfers in Europa en Nederland bekijken (en we zijn pas in week 50) dan kan verwacht worden dat het patroon voor het griepseizoen 2022-2023 weer gaat lijken op die van voor de Covid-19 uitbraak in maart 2020.

Infectieradar en rioolwater

In Nederland zijn er twee indicatoren, die interessant zijn om in het overzicht mee te nemen. Het overzicht van de ontwikkeling van de virusdeeltjes Covid-19 in het rioolwater en de cijfers die voortkomen uit de wekelijkse “infectieradar”. Dat is een onderzoek waarbij wekelijks deelnemers aangeven welke ziekteklachten ze hebben. In de onderstaande grafiek staat in blauw het verloop van de rioolwaterdeeltjes en in rood het verloop van de infectieradar voor Covid-achtige klachten (men telt daarin mee als men koorts heeft, hoest, kortademig is en/of de smaak of geur kwijt is).

De rode lijn van Infectieradar vertoont een duidelijke samenhang met die van de virusdeeltjes. De verschillende pieken van de blauwe lijn zijn ook goed terug te zien in die van de rode lijn. Belangrijk is te beseffen dat koorts of hoesten ook kan voorkomen als men griep heeft of een verkoudheidsvirus heeft. En die zullen dus ook in die rode lijn zitten.

Hoe die effecten samenwerken is het best uit te leggen als we kijken naar de periode tussen half februari 2022 en half mei 2022.

• Eind februari begonnen de virusdeeltjes in het rioolwater sterk te stijgen. Op 27 februari waren het er circa 1000 en een week later meer dan 2500. Ook infectierader maakte precies in die periode een verdubbeling door.
• Daarna zien we een forse daling van de virusdeeltjes. Begin april stond het weer rond de 1000 en een maand later op 250. De daling van infectieradar zien we ook, maar in een minder snel tempo. Van 6% half maart naar 2% half mei.
• Volgens de NIVEL metingen was het hoogtepunt van influenza in Nederland van half maart tot en met half april 2022. Een griepgolf die amper terug te zien is in de cijfers van de infectieradar (dus met de metingen van koorts en hoesten).

Als naar de virusdeeltjes wordt gekeken in het rioolwater dan is het wel zo dat, toen de griep half maart opkwam, Covid er nog was. In die tweede helft van maart bleven de virusdeeltjes rond 1500 hangen. Dat is belangrijke informatie om een verwachting voor de komende tijd op te baseren.

Leerschool

Ik heb al sinds het najaar van 2020 uitvoerig geschreven over het wegblijven van de griep terwijl Covid zo dominant was. En dat is dus in 2021 ook gebeurd. Hope-Simpson noemde dit de “vanishing act”.  Dat Covid en griep in maart 2022 wel samen in Nederland voorkwamen kan verklaard worden door het feit dat op dat moment al veel mensen immuniteit hadden opgebouwd tegen Covid-19 en er toen wel “ruimte”  was voor een ander virus om zich ook te verspreiden.

Dus ook als Covid-19 nog tot veel infecties zal leiden de komende tijd dan nog lijkt de verwachting gewettigd dat ook het griepvirus zich in Nederland zal verspreiden. De forse stijging van het aantal virusdeeltjes in het rioolwater, die we de laatste week zien, zal waarschijnlijk niet zorgen voor het verdringen van de griep, zoals het wel is gebeurd tussen maart 2020 en maart 2022.

Inhaalslag

Naast de verkoudheidsvirussen en andere virussen van de ademhalingsorganen, die we al heel lang kennen, is er nog een andere bijgekomen, maar of dat in de verdere toekomst dan zal leiden tot meer ziektegevallen tijdens herfst/winter dan voor 2020 waag ik te betwijfelen.

Wat we echter nog wel een tijdje zullen zien is dat diverse virussen (zoals RSV) een soort van inhaalslag maken. Dat zagen we al gebeuren in de zomer van 2021 (heel ongewoon voor RSV om in de zomer te komen). Dat komt doordat we door een combinatie van redenen minder in contact zijn gekomen met verschillende virussen en daarmee  een “immuniteitsschuld” hebben opgebouwd. En dus “vatbaarder” zijn geworden dan als we wel met dat virus in aanraking waren gekomen.

Ook dat zou ons moeten leren dat maatregelen die we nemen, misschien op korte termijn een soort positief effect hebben, maar op langere termijn kan er een negatief effect komen, die dat positieve effect wegvaagt. En dan heb ik het nog alleen over de gezondheidsaspecten en niet eens over andere sociale en economische effecten.  (Landen die een ZeroCovid beleid hebben gevoerd, hebben na het loslaten ervan, kunnen ervaren wat hiermee bedoeld wordt).

Terug naar normaal

Ik hoop dat deze lessen ook breed getrokken worden door onze deskundigen, die vonden dat we met bepaalde strenge maatregelen als lockdowns per saldo onze samenleving zouden “redden”.

De beste manier was en is om zelf zo goed mogelijk voor je gezondheid te zorgen. En die maatregelen te nemen, die bij jouw specifieke situatie passen. Daarbij mag je ook vragen van mensen die met jou contact hebben, respect te hebben voor jouw specifieke situatie. Maar waar we ver weg van moeten blijven is collectieve maatregelen in te voeren, die iedereen betreffen en waarvan de mogelijke bij-effecten en de gevolgen op langere termijn onduidelijk zijn.

Laten we deze griepuitbraak maar als teken zien dat we weer terug zijn bij normaal en elke specifieke aandacht voor Covid laten vallen. We hebben genoeg andere problemen waarmee we ons bezig moeten houden.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

U heeft zojuist gelezen: De griep is er weer, we zijn terug bij normaal.

Blijf onze site steunen met af en toe een kleine donatie. Klik hier.