Dit is de Gamechanger van de formatie

Leestijd: 4 minuten

Dit is de Gamechanger van de formatie

Vrijdag 1 maart 2024

Terwijl de formatie volledig vastgelopen leek te zijn, gebeurde er iets afgelopen vrijdag wat de Gamechanger van deze formatie lijkt te gaan zijn. Dat was de podcast van Wouter de Winther van 1 maart met explosieve inhoud. Een inhoud die vervolgens werd uitvergroot in programma’s als OP1 en VandaagInside die avond.

De kern van die explosieve inhoud ging over het irrationele en emotionele gedrag van Pieter Omtzigt op bepaalde momenten tijdens de meer dan 2 maanden durende onderhandelingen over de formatie met Ronald Plasterk.

Wat er gezegd werd door Wouter de Winther is door meer betrokkenen bij de formatie bevestigd en zal de komende week/weken een grote rol gaan spelen in politiek Den Haag.

Pieter Omtzigt

Voordat ik verder ga met dit nieuws en de gevolgen, wil ik eerst zeggen wat ik van Pieter Omtzigt vind.

Ik heb grote bewondering voor het kamerlid Pieter Omtzigt. Zijn optreden als terriër, waarbij hij over mogelijke misstanden de onderste steen boven wil krijgen, is iets wat in de Nederlandse politiek (veel) te weinig voorkwam. Dat deed hij niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen, zoals bij het onderzoek naar de moord op een journaliste op Malta. Om dat allemaal te kunnen doen en te kunnen volhouden moet je een bijzondere persoonlijkheid hebben, want je bent voortdurend aan het strijden tegen machtige krachten. En daar moet je ook grote persoonlijke offers voor brengen.

Om als kamerlid te kunnen blijven functioneren na de verkiezingen van 22 november 2023 was het wel nodig dat hij met een eigen partij begon. En als hij dan 5 zetels had gehaald zou Pieter met die 4 andere kamerleden zijn rol als tegenkracht tegen de macht nog veel beter hebben kunnen vervullen. En dan had hij zijn positie als de politicus met het meeste vertrouwen nog lange tijd behouden.

Dat hij in enkele maanden, samen met mensen om hem heen, een nieuwe partij uit de grond heeft kunnen stampen, is bewonderenswaardig. Maar het was al tijdens de campagne te zien dat een positie van NSC als grootste partij (en Omtzigt als premierskandidaat) niet aansloot op wie Omtzigt is en wat hij kan en wil.

En daarmee werd hij – ongetwijfeld ongewild – slachtoffer van het Peter Principle: een prima iemand promoveert naar een positie, die hij eigenlijk niet aankan/niet bij hem past.

Dat is op vele manieren tragisch. In de eerste plaats voor de persoon (en zijn omgeving) zelf, maar zeker ook voor zijn organisatie en de mensen die daarmee te maken hebben.

Dus wat ik verder opschrijf, doe ik niet om op welke manier ook Pieter Omtzigt te beschadigen. Maar het is uit compassie voor hem en vanwege de bestuurbaarheid van Nederland, waar veel urgente problemen moeten worden opgelost.

Irrationeel gedrag

Wat er vrijdag naar buiten gekomen is, zong achter de schermen van de formatie al behoorlijk rond. De druk van de formatie, de interactie met zijn eigen achterban, had grote gevolgen voor de persoon Pieter Omtzigt. Met als gevolg dat hij, laat ik het voorzichtig zeggen, gedrag vertoonde dat elk vertrouwen bij de onderhandelingspartners dat er afspraken gemaakt kunnen worden waar de andere partij zich aan zal houden, deed verdwijnen. Een noodzakelijke voorwaarde voor iedere onderhandeling tussen partijen (zeker in de politiek, waar men geen contracten tekent, die niet gebroken kunnen worden).

Dat dit tijdens de onderhandelingen niet naar buiten is gekomen, kwam blijkbaar omdat de onderhandelingspartners hoopten/dachten dat ze er toch met elkaar uit zouden komen. Maar het opstappen van Omtzigt (en de wijze waarop) op 7 februari deed die hoop vrijwel geheel vervliegen. En de ontwikkelingen van de afgelopen weken hebben dat vertrouwen volledig tot nul laten dalen, is inmiddels af te leiden uit het nieuws dat naar buiten komt.

Nu wel in het openbaar

Blijkbaar hebben kringen rondom de formatie de afgelopen week de keuze gemaakt om naar buiten toe wel mededelingen aan media te doen over de gang van zaken in de afgelopen maanden en de rol die Omtzigt erbij speelde. Dat kan je afkeuren (roddelen, gebruik maken van de persoonlijke problemen van iemand), maar je kunt ook denken dat het in ieder geval in het belang is voor het vervolg van de formatie. Want als de persoonlijke problemen van een persoon met een cruciale rol tijdens de formatie een grote hinderpaal zijn, dan kan het een groter belang dienen: Het vlot trekken op de één of andere manier van de formatie.

Dat de podcast van De Winther die avond werd opgepakt door Thomas van Groningen bij Op 1 en door Sam Hagens bij Vandaag Inside, met bevestigingen die zij ook hadden, gekregen, betekent dat dit de komende dagen een groot effect zal hebben op de formatie en op de dynamiek binnen verschillende fracties, met name bij NSC.

De uitkomst

Het valt niet precies te voorspellen wat voor gevolgen de gebeurtenissen van afgelopen vrijdag zullen hebben op het verdere verloop van de formatie.

Wellicht zou de beste uitkomst, voor zowel Pieter Omtzigt als de regeerbaarheid van het land zijn, als Pieter Omtzigt zelf een manier kan vinden waarop hij in zijn beste rol kan opereren als kamerlid (met de hulp van een aantal leden van de fractie van NSC, die deze rol graag willen en kunnen vervullen) en dat een ander deel van de NSC-fractie mee gaat doen met een meerderheidsregering op rechts. En dat zeg ik niet omdat ik deze uitkomst graag wil (wat ik wil is namelijk irrelevant), maar omdat het de enige uitkomst is, die op basis van de verkiezingsuitslag haalbaar is.

En als er heel lang geen regering komt, of een regering waarbij de PVV geen rol bij speelt, zal dat tot een verdere destabilisatie leiden tussen de bevolking en de politieke verhoudingen.

Hoe je het wendt of keert, de informatie die vrijdag in de publieke ruimte gekomen is, zal in de komende tijd zowel een grote rol gaan spelen achter de schermen en voor de schermen.

Het zal de gamechanger betekenen voor deze formatie.

U heeft zojuist gelezen: Dit is de Gamechanger van de formatie

Volg Maurice de Hond op X | Facebook | LinkedIn | YouTube   

Blijf onbeperkt toegang houden tot alles wat Maurice.nl te bieden heeft. Klik hier om lid, abonnee, vriend en bondgenoot te worden.