De adembenemende NSC-8baan

Een flitsende start

Direct nadat Pieter Omtzigt op 19 augustus 2023 aankondigde dat hij met een eigen partij aan de verkiezingen ging deelnemen, stond deze partij in onze peiling op 29 zetels.

Die peiling van 26 augustus 2023 liet zien dat de BBB daardoor direct daalde van 21 naar 14 zetels. De PVV dverloor 4 zetels en ging naar 15. Bij drie partijen was de daling 3 zetels (VVD ging naar 25, CDA maar 5 en SP ook). GroenLinks/PvdA daalde van 26 naar 24. (De laatste vier partijen stonden daarmee, drie maanden voor de verkiezing, op -vrijwel- de score die ze uiteindelijk ook haalden). Als we keken waar de NSC-kiezers toen vandaan kwamen in relatie tot de verkiezingsuitslag van 2021 zagen:

• NSC kreeg 6 zetels van CDA-kiezers uit 2021,
• 5 zetels van D66, die in 2021 de grote winnaar was geweest
• 4 van de VVD.

Omtzigt was in augustus, zoals hij al een aantal jaren was geweest, de politicus met het hoogste vertrouwen

Tot half november 2023 bleef NSC schommelen rond de 30 zetels. Maar ma het -voor de verkiezingen van november 2023 cruciale- SBS debat, waarbij de PVV enorm steeg, zakte NSC terug naar het niveau van de uitslag: 20 zetels.

De formatie

Tijdens de eerste periode van de formatie bleef NSC rond 18 zetels hangen. Dat veranderde abrupt toen Omtzigt op 6 februari 2024 uit de formatieonderhandelingen stapte. Bij de volgende peiling daalde NSC naar 11 zetels en het vertrouwen in Omtzigt kreeg een ernstige deuk. Lang had hij vertrouwenscijfers gescoord rond de 6.5 en daarmee haalde hij de hoogste cijfers van alle politici. Na de breuk van 6 februari 2024 daalde het naar 4.3.

Vanaf half februari 2024 daalde NSC gestaag. Toen het kabinet aantrad begin juli 2024 stond het NSC op 7 zetels. En daarna bleef de geleidelijke daling voortduren. Begin april 2025 stond de partij op nog maar 2 zetels. In de peiling na het opstappen van Omtzigt was het nog maar 1 zetel.

Waar gingen de kiezers naartoe?

NSC is dus in minder dan 1,5 jaar 19 van de 20 behaalde zetels kwijtgeraakt. Uit de peiling van 26 april kan opgemaakt worden waar die kiezers naartoe zijn gegaan:

• Allereerst zegt een kwart van de NSC-kiezers dat menniet weet op welke partij men zou stemmen als er nu verkiezingen zouden zijn.
• 20% geeft aan nu CDA te zullen stemmen.
• De PVV wordt door ongeveer 10% genoemd.
• VVD, BBB, SP en JA21 worden nu door 5% tot 7% van de ex-NSC-stemmers gekozen.

Naast die ene zetel is er nog maar 1,5% van de kiezers die NSC overweegt te stemmen. Het vertrouwen in Nicolien van Vroonhoven is ook laag (4.1). Onder de huidige kiezers van NSC (dus die 1% van alle kiezers) scoort ze een 7.0. Maar onder alle kiezers van NSC uit 2023 scoort ze slechts een 4.7.

De kans dat deze partij weer fors gaat stijgen acht ik vrijwel nihil. Het lijkt dat we aan het eind van de achtbaan zijn terechtgekomen.