Ten aanzien van de grote maatschappelijke problemen van vandaag wordt eveneens de aanpak gekozen van het zoveel mogelijk creëren van angst. Met als gevolg een verdere polarisatie in de samenleving en nog minder kans dat er maatregelen genomen worden, die breed gedragen worden.
Lees volledig artikel: Angst als doel en middel (deel 2)
Angst als doel en middel (deel 2)
Het grote zwijgen
Dat het uitspelen van de factor angst bij de Coronacrisis zo sterk en lang werkte kwam doordat de instanties, die voor tegenwicht zouden moeten zorgen, die rol niet vervulden. Integendeel, zij hielpen juist mee om het dominante verhaal in stand te houden:
- Media stelden geen kritische vragen en deden geen onafhankelijk onderzoek om te zien hoe goed onderbouwd de voorspellingen waren en hoe groot de impact van voorgestelde maatregelen.
- Officiële instanties verzaakten hun taak en kwamen louter met adviezen en analyses om de aanpak van de autoriteiten te steunen. (Hierbij denk ik aan het RIVM, het CBS, Lareb en de Gezondheidsraad).
- De instanties, die cruciaal zijn bij het in stand houden van de rechtsstaat, toonden weinig interesse om op te komen voor grondrechten.
- Het overgrote deel der wetenschappers bleek niet bereid te zijn om in het openbaar discussies aan te gaan met andere wetenschappers, die onderbouwd het dominante verhaal ter discussie stelden.
Maar misschien was daarbij wel het ergste van alles, dat veel betrokkenen achter de schermen wel blijk gaven van twijfels of andere opvattingen dan het dominante verhaal. Maar zij durfden daar niet mee naar buiten te komen omdat, zoals mij letterlijk gezegd werd door één van die betrokkenen, het anders voor hem/haar “een functie elders” zou kunnen betekenen.
Andere conclusies
Niet alleen heb ik zelf veel studies gelezen en veel data-analyses uitgevoerd, maar ik heb ook veel gelezen en gezien van wetenschappers die wel hun nek uit durfden te steken, en goed onderbouwd lieten zien dat veel van de stellige beweringen van het dominante verhaal slechts marketing/propaganda waren. Het waren vaak wetenschappers die ongeveer hetzelfde was overkomen, als wat mij overkomen was: vanuit je deskundigheid en eigen analyses tot andere conclusies komen dan het dominante verhaal. Maar op het moment dat ze er mee naar buiten gingen werden ze door een congsi van autoriteiten, deskundigen en media “kalt gestellt”. De informatie werd genegeerd en de betrokken wetenschapper werd vaak verdacht gemaakt. Als hij niet al met emeritaat was, dan kon het ook nog gevolgen hebben voor zijn baan of functioneren.
En als klap op de vuurpijl. Geen van de betrokken instanties is echt geïnteresseerd in een evaluatie van wat er gebeurd is en de eigen rol daarbij.
Het gevolg daarvan is wel dat het vertrouwen van de bevolking in die verschillende instanties is gedaald. Bij een deel van die bevolking (ik schat 20 a 30%) zelfs in zeer sterke mate.
In het kwadraat
Nu zou je kunnen denken dat de Coronaperiode inmiddels achter ons ligt en dat we weer terug zijn bij de situatie van voor 2020. Maar dat is helaas niet waar. Bij een aantal grote maatschappelijke kwesties wordt de factor “angst” ook sterk uitgespeeld. We zien dat het sterkst bij “klimaatverandering” en bij het onderwerp “asiel/immigratie”.
Bij beide onderwerpen worden de mensen heel angstig gemaakt voor de gevolgen ervan:
- De opwarming van de aarde zal al snel zorgen voor een onleefbare situatie/ overstromingen/ verdwijnen van diersoorten/natuur.
- Als we immigratie niet snel sterk laten dalen, dan wordt de sociaal-maatschappelijke situatie in Nederland onleefbaar.
Ik ga nu bewust niet inhoudelijk in op wat ik van deze beide onderwerpen vind. Maar ik wil me beperken tot het herkennen van hetzelfde proces. Er is een dominant verhaal dat in bepaalde bubbels als de waarheid wordt gezien. En er is geen enkele ruimte voor data of studies, die niet in lijn liggen met het dominante verhaal. Ook vinden er nog amper goede wetenschappelijke discussies plaats tussen degenen die het dominante verhaal ondersteunen en degenen die het bekritiseren.
We zien dus vergelijkbare processen als bij Corona. Geen goede inhoudelijkse discussie tussen de voor- en tegenstanders van het dominante verhaal. Geen enkele interesse, laat staan respect, voor data en studies die toch een ander beeld geven dan wat het dominante verhaal stelt.
Er is altijd wel bewijs
Of het nu klimaatverandering betreft of de negatieve gevolgen van de immigratie/toeloop van asielzoekers, er zijn altijd bewijzen te vinden die laten zien dat het allemaal nog erger zal worden dan de negatiefste scenario’s lieten zien.
Met grote regelmaat stel ik vast, evenals tijdens de Coronaperiode, dat als ik naar de bronnen ging, dat het allemaal niet zo hard en stevig was zoals het gepretendeerd werd. Maar daar wordt dan amper aandacht aan geschonken.
Op die manier wordt altijd bewijs geleverd van hetgeen men wil beweren en blijft de grote angst bestaan.
Het is als een religie
Al vroeg in de Coronacrisis herkende ik de componenten die je bij zowel de vroegere als hedendaagse religies herkent. Angst voor datgene wat je niet kan beheersen. En het verrichten van bepaalde handelingen (dierlijke of menselijke offers brengen, bidden, naar de kerk gaan, vasten, een verplichte rustdag nemen, het wel of niet eten van bepaalde zaken) om zo het noodlot te ontlopen. Ik schreef er in oktober 2020 een artikel over met de titel “Stamhoofd Rutte onderwerp zich aan de OMT-sjamannen”. En een jaar later het artikel “Er is een nieuwe religie ontstaan”.
Bij de thema’s klimaatverandering en immigratie/asielzoekers zie ik vergelijkbare ontwikkelingen. Maar dus met twee belangrijke verschillen:
- Het is niet zo dat het overgrote deel van de Nederlanders de “aanhangers van die religie” zijn, zoals wel het geval was bij Corona.
- Er is veel minder kans dat het grote belang van die nieuwe religie na 3 jaar vrijwel verdwenen is, zoals bij Corona gelukkig wel is gebeurd.
Beide elementen maken dit proces gevaarlijker dan wat zich tijdens Corona afspeelde. Want er zijn geen gematigde oplossingen te vinden waar fanatieke aanhangers van een religie zich tevreden mee zullen stellen. Godsdienstoorlogen hebben door de eeuwen heen veel slachtoffers gevraagd, en waren de hardnekkigste oorlogen.
Stelt u zich eens voor dat na de verkiezingen een kabinet komt van VVD en de partijen rechts van de VVD. Wat denkt u dat er dan gaat gebeuren bij degenen die vinden dat we te weinig doen om opwarming van de aarde tegen te gaan?
Vorm van verlamming
Maar andersom dreigt een vergelijkbaar probleem als er een kabinet zou komen met de VVD en partijen links van de VVD. Dat zal leiden tot heftigere confrontaties, hardere acties en een vorm van verlamming bij het vinden van pragmatische oplossingen.
Als men de angsten verder zal blijven voeden kan het niet anders dan leiden tot explosies. Waarbij we allemaal de grote verliezers zullen worden.
Je zou hopen dat velen in politiek, wetenschap en media hun verantwoordelijkheid onderkennen en er alles aan doen om vooral niet de angsten verder aan te wakkeren en juist de ruimte bieden voor vormen van relativering. En proberen wegen te vinden om de tegenstellingen te overbruggen. Want dat is pas echt in het belang van onze kinderen en kleinkinderen.
U heeft zojuist gelezen: Angst als doel en middel (deel 2).
Volg Maurice de Hond op X | Facebook | LinkedIn | YouTube.
Deze website opereert dankzij de financiële steun van de bezoekers en kent geen paywall of adverteerder. Klik hier als u een (kleine) donatie wilt geven. Onze dank is groot.
