In De Volkskrant werden acht Coronamaatregelen op effectiviteit en schadelijkheid beoordeeld. Om te voorkomen dat dit de enige evaluatie in Nederland zal zijn, komt maurice.nl met een 10-delige serie waarin die evaluatie zal plaatsvinden. Dit is de eerste.
Lees volledig artikel: Evaluatie van de Coronamaatregelen: inleiding
Evaluatie van de Coronamaatregelen, deel 1.
Acht maatregelen geëvalueerd
Een evaluatie van de genomen Corona-maatregelen door het kabinet en RIVM hoeven we niet te verwachten. Het derde OVV-rapport, waarin aangekondigd is dat onderwerp wel te zullen adresseren, komt waarschijnlijk pas eind van dit jaar.
Opmerkelijk in dat kader was dat De Volkskrant iets dergelijks nu wel pretendeert te doen. Onder de titel “Wat hadden de Corona-maatregelen eigenlijk voor zin?”. In dat artikel komen de 8 belangrijkste maatregelen aan de orde en worden beoordeeld op effectiviteit en op schade voor de samenleving. Op zichzelf een loffelijk streven (en heel mooi vormgegeven). Het uitgebreide artikel dat ik gelezen heb, liet mij echter in verbijstering achter. Enerzijds het feit dat er nu wel volmondig wordt toegegeven dat zaken als “handen wassen” en “schoolsluitingen” geen enkele bijdrage hebben geleverd aan de vermindering van de verspreiding van het coronavirus, terwijl de schoolsluitingen wel een zeer negatief effect hebben gehad.
Anderzijds dat Maarten Keulemans voor het artikel vrijwel alleen heeft gesproken met leden van het OMT, of anderen die steeds kritiekloos de maatregelen hebben geëntameerd. Niet met mensen die ook al in 2020 goed onderbouwde kritiek hadden op de maatregelen. En als klap op de vuurpijl stelt Keulemans niet de vraag die heel logisch zou zijn geweest “Maar waarom zijn die maatregelen dan voorgesteld, zelfs nog eind 2021?” of “Waarom is er bij geen van de maatregelen tussen 2020 en 2022 sprake geweest van voortschrijdend inzicht?”
Halfvol
Maar ik zou toch naar het artikel willen kijken vanuit de optiek “het glas is half vol”. Want het is voor het eerst in De Volkskrant dat er – althans voor een deel van de maatregelen – vraagtekens gezet worden bij het beleid van de overheid.
Het inspireert mij om iets vergelijkbaars te doen als De Volkskrant heeft gedaan in dat artikel. Een eigen bespreking van de acht maatregelen vanuit de invalshoeken “effectiviteit” en “schade voor de samenleving”. Dat zal in een serie geplaatst worden, waarvan dit de eerste is.
De onderwerpen die in De Volkskrant aan de orde kwamen en ook door mij worden behandeld zijn:
- Lockdowns
- Schoolsluiting
- Ventilatie
- Handenwassen
- Afstand
- Mondkapjes
- QR-code
- Avondklok
Per onderwerp wordt in dat artikel via een vijfpunts-schaal de effectiviteit beoordeeld en de schade voor de samenleving. Twee van de acht scoren een één (“handen wassen” en “avondklok”), vier een twee (“ventilatie”, “mondkapjes”, “QR-code” en “schoolsluiting”). “Afstand” krijgt een vier en “Lockdowns” een vijf. Twee krijgen de hoogste score voor de schade aan de samenleving: “lockdowns” en “schoolsluiting”.
Dit is bijvoorbeeld de aanhef van het onderdeel “schoolsluitingen”.
Om te voorkomen dus dat dit artikel in De Volkskrant in Nederland ongeveer de enige plek is waar die vorm van “evaluatie” plaats vindt, zal op maurice.nl aan de hand van de indeling van De Volkskrant ook een evaluatie worden uitgevoerd. Per onderwerp een apart artikel. Inclusief dit artikel en een slothoofdstuk zullen dat 10 artikelen zijn, die we in de komende 20 dagen willen plaatsen.
Belangrijke omissies
Voordat ik in de volgende artikelen de aparte maatregelen ga behandelen stel ik drie cruciale omissies vast bij de gekozen insteek. Die zowel de vraagstellingen aan de betrokkenen beïnvloedt als de conclusies. En dat zijn:
- Hoe verloopt in de kern het proces waardoor een geïnfecteerde iemand anders besmet?
- Welke factoren, anders dan maatregelen, zorgen voor een vertraging van de verspreiding?
- Hoe is de verhouding tussen geïnfecteerden en degenen die in het ziekenhuis belanden of dood gaan?
Aan ieder van deze drie onderwerpen bleken de deskundigen die in het artikel aan het woord komen vanaf 2020 (en vaak tot aan nu) of geen aandacht te besteden of mis te zitten. Maar ieder van die drie onderwerpen zijn wel cruciaal bij de beoordeling van maatregelen, zowel vooraf als achteraf. Ik ga er daarom nu kort op in (het is vaak een herhaling van datgene wat ik de afgelopen drie jaar al heb beschreven).
1. De besmettingsweg
Heel lang heeft men gesteld dat het virus zich vooral via grote druppels (en aanvankelijk ook oppervlakte) verspreidt. In het artikel van De Volkskrant doet men het eigenlijk ook nog impliciet. Echter, dat is niet de weg waarop het virus zich verspreidt. Die weg is, en Wells heeft dat heel lang geleden beschreven: virusdeeltjes worden door een geïnfecteerde in de lucht gebracht en via het inademen, vooral als het langdurig is, loopt men de kans geïnfecteerd te worden. Daarbij is het begrip “virale doses” cruciaal. Als een grenswaarde, die voor iedere persoon verschillend is, wordt overschreden, raakt men geïnfecteerd.
Door dit nog steeds maar niet te omarmen en te blijven hangen in de “grote druppel” verpreidingswijze maak je aan verkeerde afweging als je de maatregelen beoordeelt.
2. Andere vertragers van de verspreiding
Als je wereldwijd het verloop van de verspreiding bekijkt en met name voordat Omikron er was, dan zie je ook forse dalingen, terwijl er geen of weinig maatregelen werden genomen in een land. Twee factoren speelden dan een belangrijke rol. De eerste was het weer. Er is overal een seizoenseffect herkenbaar, hoewel die per klimaatzone verschilt. De tweede is het standaardpatroon dat na een sterke stijging ook vaak een forse daling te zien is. Nobelprijs winnaar Michael Levitt stelde dat al vroeg vast. De Gompertz-curve bleek een goede voorspeller te zijn van dit proces van stijging en daling.
Ik heb dit patroon verklaard via de “microvaccinaties” die ontstaan als een bepaalde infectieziekte sterk heerst. Een patroon dat vervolgens proefondervindelijk bewezen werd in China toen men in december de maatregelen abrupt stopte en na een uitbraak van ongeveer drie weken de cijfers weer sterk daalden.
Als je geen rekening houdt met deze “natuurlijke” vertragers van de verspreiding dan kan je het echte effect van maatregelen slecht beoordelen. En dat is dus dan ook op verschillende plekken in het artikel van De Volkskrant gebeurd.
3. Hoe ziekmakend?
Als een “nieuwe” infectieziekte zich over een bevolking dreigt te verspreiden en je bedenkt wat je daar wellicht als overheid en als individu tegen zou moeten doen, is het van groot belang te beseffen wat de risico’s van die infectie zijn. Hoe ziek kan je ervan worden? Hoe zwaar wordt de druk op de zorg en wat is de kans om er door te overlijden of er al dan niet voor heel lange tijd fors last van te houden.
Als 10% van de betrokkenen eraan overlijdt moet dat andere implicaties hebben dan als dat 0,01% zou zijn. Maar niet alleen dat cijfer op zich, het gaat er ook om welke personen het betreft. Als het vooral jongeren zijn die erg ziek worden en overlijden dan heeft dat consequenties voor de juiste keuze van geschikte maatregelen, dan als het vooral ouderen zijn en weinig jongeren.
Ook dat cruciale punt wordt niet meegenomen in het artikel in De Volkskrant. Want het overlijdensrisico was in werkelijkheid beduidend lager dan de 3% die de WHO nog in maart 2020 stelde en het betrof ook nog vooral ouderen (en dan met name met andere onderliggende aandoeningen).
Ridicule studie
Besef dat Keulemans en anderen het verhaal verspreidden dat de maatregelen in Nederland meer dan 100.000 sterfgevallen hebben voorkomen. Het was gebaseerd op deze ridicule studie van met name RIVM-medewerkers van eind 2020. Daarin staat echt letterlijk: “zonder de maatregelen zouden tot juni 2020 75% tot 80% van de Nederlanders Covid hebben gekregen. Uitgaande van een IFR van 1% zouden er dan 100.000 mensen meer overleden zijn dan nu was gebeurd in het voorjaar van 2020.” Een studie waarop men nog niet teruggekomen is.
We weten dat de IFR een stuk lager is. En we weten ook van de ontwikkelingen in andere landen dat, ook als er geen enkele maatregel genomen wordt, er geen sprake is van dit besmettingstempo en aantallen overlijdensgevallen. Maar nog steeds blijven dit soort cijfers gebruikt worden, zoals enkele weken geleden bewezen werd bij OP1, waar tijdens de evaluatie van 3 jaar Corona Xander Koolman dit cijfer ook nog schaamteloos gebruikte.
Ook Maarten Keulemans is niet teruggekomen op die conclusies en één van de auteurs van die studie “Susan van den Hof” die ook bij andere studies van het RIVM betrokken is, waarbij bewezen wordt dat men weinig kennis van zaken heeft over statistiek, wordt door Keulemans in het artikel als bron opgevoerd.
Voor de beoordeling van de effectiviteit van de maatregelen is het natuurlijk heel belangrijk om daarbij rekening te houden met het feit dat de IFR dus veel lager is dan men aanvankelijk dacht en dat het vooral ouderen zijn die er zo ziek van konden worden dat ze in het ziekenhuis terecht kwamen of er (mede) aan dood gingen.
Vervolg
Deze omissies zijn belangrijk om mee te nemen als we in onze volgende artikelen ingaan op de evaluatie van de acht maatregelen. Waarbij we ook bekijken wat de deskundigen hierover gezegd hebben voor het artikel dat in De Volkskrant is geplaatst. Het volgende artikel gaat over de eerste maatregel die in het artikel wordt beschreven en daar als het meest effectief wordt beoordeeld “Lockdowns”. Het wordt morgen geplaatst.
Ik hoop dat u het een interessante serie zal vinden en dat het ook als informatie gebruikt zal worden als bij de Parlementaire Enquêtecommissie of bij de rapportage van het OVV geprobeerd zal worden een echte evaluatie te vermijden of met foute cijfers te gaan werken.
U heeft zojuist gelezen: Evaluatie van de Coronamaatregelen: inleiding
Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.
Blijf onze site steunen met af en toe een kleine donatie. Klik hier.
