Deel 1 van de analyse van de absolute risico's van Covid-19 naar leeftijd. 2020: de periode voordat er gevaccineerd werd. Met al direct hele lage risico's voor jonge leeftijdsgroepen.
Lees volledig artikel: Wat waren de “absolute risico’s” per leeftijdsgroep? deel 1: 2020
Wat waren de “absolute risico’s” per leeftijdsgroep? deel 1: 2020
De data grabbelton
Tijdens de Coronacrisis zag je in extreme mate hoe door iedereen data werd gebruikt, of ik moet zeggen misbruikt, om de eigen punten te maken. Dat startte al bij het verzamelen van de data, maar werd tot bijna een kunst verheven bij het interpreteren van de data. Op deze site heb ik er vaak over geschreven, dus ik ga dat nu niet allemaal herhalen.
Het was vrij snel duidelijk dat Covid-19 vooral toesloeg bij ouderen en/of mensen met forse gezondheidsproblemen. Maar bij de maatregelen en ook het vaccinatiebeleid werd iedereen over één kam geschoren. Tot nog maar kort geleden werden bij voorbeeld ook jongeren vanaf 12 jaar sterk geadviseerd zich tegen Covid-19 te laten vaccineren.
Dat werd mede gedaan via het werken met relatieve risico’s in plaats van absolute risico’s. Dus door iets te zeggen in de trant van “door je te vaccineren neemt de bescherming tegen ernstige ziekte door Covid-19 met X toe”. En die waarde van X, die dan gepresenteerd werd, zat dan rond de 95. Iets hoger nog dan bij de ouderen.
Giftige slang
Maar bij de keuze van een beschermingsmiddel gaat het ook om het absolute risico dat je loopt. Stel dat er in Nederland een beschermingsmiddel op de markt komt dat je een hele goede bescherming geeft tegen het gebeten worden door een giftige slang. Hoeveel Nederlanders zouden die dan innemen? Heel weinig.
Juist bij medische handelingen is “informed consent” heel belangrijk. Dat de patiënt op basis van de informatie, die hij krijgt, een keuze maakt en iets niet opgelegd krijgt. Helaas moet ik op basis van ervaringen met mijn vrouw Jasmin in de jaren zeventig en met mijn zoon Marc vanaf 2002 constateren dat bij foutief handelen of foutieve adviezen door medici de betrokken patiënt (en zijn omgeving) degene is die de last van die fouten moet dragen. En dus is het des te belangrijker dat je – goed geïnformeerd – toestemming verleent voor het medisch handelen. Het is immers jouw lichaam en jouw leven.
Naar het vaststellen van de absolute risico’s
Wat ik regelmatig via onderzoek vaststelde (en ook door gesprekken met individuen) dat Nederlanders de persoonlijke risico’s die ze liepen om ernstig ziek te worden door Covid-19 of eraan dood te gaan gigantisch hebben overschat en nog steeds overschatten. In dit artikel schreef ik er o.a. over. Zo dacht in oktober 2021 41% van de gevaccineerden dat ongevaccineerden, die besmet waren geraakt, een kans van meer dan 30% hadden om in een ziekenhuis terecht te komen. De werkelijke waarde in 2020 moet ongeveer rond de 1% gelegen hebben.
Ook de inschatting van de eigen risico’s om na infectie in het ziekenhuis terecht te komen kende een overschatting met een factor van 15 bij de ouderen tot meer dan 100 bij de jongeren.
Ik heb een analyse uitgevoerd op de beschikbare cijfers van het wekelijks verloop van de ziekenhuisopnames uitgesplitst naar de leeftijdsgroepen per 5 jaar. Dat is de best beschikbare data (per week en leeftijd) om een grondige analyse op uit te voeren. Daarover zal ik in de komende tijd een aantal artikelen schrijven. Vooral gericht op het bepalen van de absolute risico’s per leeftijdsgroep en in de diverse periodes (voor de vaccinatie, tijdens/na de vaccinatie, Omikron).
Tot de start van de vaccinatie (2020+).
Ik start met de periode tot eind januari 2021, het moment dat men begon met vaccineren. Dus dit was de wereld zonder vaccins en met heel weinig opgebouwde immuniteit. In die periode zijn er ruim 41.000 mensen in het ziekenhuis opgenomen met Covid-19. De schattingen lopen uiteen hoeveel mensen er in die periode met Covid-19 geïnfecteerd zijn geraakt. Die schatting ligt tussen de 2,5 en 4,5 miljoen Nederlanders.
Als je het aantal ziekenhuisopnames bekijkt uit die tijd per leeftijdsgroep dan zag je dat een persoon tussen de 15 en 20 jaar een kans van 1 op 8500 had om met Covid-19 in het ziekenhuis te belanden. De groep met het hoogste risico was die tussen 85 en 90 jaar. Daar was de kans 1 op 80.
Bij het bepalen van die kansen is het belangrijk om te beseffen dat onder degenen die in het ziekenhuis waren beland van elke leeftijdsklasse de groep met – reeds – andere gezondheidsproblemen dan Covid-19 sterk de overhand had. Dus de kans dat een gezond iemand tussen de 15 en 19 met Covid-19 in het ziekenhuis belandde in die periode was nog veel kleiner dan die 1 op 8500 die staat vermeld.
Hoewel ik beschik over de cijfers per leeftijdsgroep van 5 jaar, presenteer ik voor de overzichtelijkheid de cijfers in groepen van 10 jaar.
Eerst het percentage van de patiënten in die periode uit de verschillende leeftijdsgroepen:
Het absolute risico om in het ziekenhuis met Covid-19 terecht te komen in die eerste periode was als volgt.
Het is interessant om het verloop in de tijd te zien van de ziekenhuisopnames in die periode. Zowel totaal als per leeftijdsgroep.
Per leeftijd zien we het volgende patroon:
Grote verschillen
Goed is te zien dat het patroon per leeftijdsgroep onderling in de tijd overeenkomt, maar dat er grote verschillen zijn naar leeftijdsklasse. Het aantal opnames per maand in de leeftijdsgroepen onder de 50 jaar ligt fors lager dan die van de vier oudste leeftijdsgroepen.
De dalingen zijn in januari 2021 in alle leeftijdsgroepen te zien met als sterkste die in de groep 70-79. De vaccinatiecampagne was in Nederland in januari 2021 gestart, maar betrof eerst het zorgpersoneel. Pas eind januari 2021 begon de vaccinatie van de ouderen. Dus dat kan geen invloed hebben gehad op dit patroon.
IFR
Ten aanzien van de risico om als je geïnfecteerd bent met Covid-19 er dan aan sterft in 2020 heeft de gerenommeerde wetenschapper John Ionnidis vastgesteld voor de leeftijdsklassen onder de 70 jaar. Dit is zijn rapport.
De mediane waarden van de IFR (dat betekent de kans om aan Covid-19 te sterven als je geïnfecteerd raakte) op basis van het onderzoek in 29 landen was:
Het verschil met de tabel hierboven (kans om in ziekenhuis terecht te komen) betreft alle Nederlanders van die leeftijdsgroep. De kansen in deze tabel betreffen de kans op overlijden als men geïnfecteerd was geraakt.
Als we ons richten op de groep 30-39 jaar dan zien we dus dat in 2020 iemand in Nederland tussen de 30 en 39 jaar een kans van 1 op 1650 had om in het ziekenhuis terecht te komen met Covid-19. In deze leeftijdsgroep zaten bijna 2.2 miljoen mensen. Het aantal ziekenhuisopnames was 1300.
Als we aannemen dat een kwart geïnfecteerd is geraakt in dat jaar (550.000) en we gaan uit van die 1 op 9.000 sterftekans van een geïnfecteerde dan zijn er in 2020 ongeveer 60 personen tussen de 30 en 39 jaar aan Covid-19 overleden. Dus 1 per week. Besef ook hierbij dat dit dan vooral mensen zullen geweest zijn met (forse) gezondheidsproblemen. In totaal sterven in Nederland ongeveer 35 mensen van 30-39 per week.
Totale sterfte
De laatste grafiek is die van de totale sterfte per week naar leeftijd in Nederland. Dat is dus niet de sterfte aan Covid-19 maar de zogenaamde “all-cause mortality”. Omdat een verdere uitsplitsing niet beschikbaar was gebruiken we dus nu een verdeling die niet gelijk loopt met die van de ziekenhuisopnames.
Alleen bij de leeftijdsgroepen boven de 65 jaar zien we opmerkelijke stijgingen, die samenhangen met de Covid-19 uitbraak.
Onder de 50 jaar is er amper iets te zien van fluctuaties. Het hoogste punt was 128 sterfgevallen in week 13 bij een gemiddelde van 107 per week. (In 2017 was er een week van 138 doden in die leeftijdsgroep). Bij de leeftijdsgroep tussen 50 en 64 jaar was de sterfte het hoogst in week 14 met 390, terwijl het gemiddelde 307 was.
Bij de oudere leeftijdsgroepen zien we de piek rond week 14 en een geleidelijke stijging beginnende rond week 40. (Alleen zien we ook de hittegolf in week 34).
De belangrijkste bevinding over 2020, deze eerste periode van Covid-19, was dat bij de jongere leefijdsgroepen het effect van Covid-19 zowel bij de ziekenhuisopnames als bij de totale sterfte amper merkbaar was.
In een volgend artikel zullen we ons richten op de volgende 11 maanden, de periode waarin een groot deel van de Nederlanders gevaccineerd werd.
U heeft zojuist gelezen: Wat waren de “absolute risico’s” per leeftijdsgroep? deel 1: 2020
Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.
Deze website opereert dankzij de financiële steun van de bezoekers en kent geen paywall of adverteerder. Klik hier als u een (kleine) donatie wilt geven. Onze dank is groot.
