De verschuivingen in politieke voorkeur in de laatste twee maanden zijn klein geweest. Dat is niet het beeld dat je krijgt als je de cijfers van de 1Vandaag-peiling ziet van de afgelopen tijd.
Lees volledig artikel: Geheugenverlies bij de peiling van 1Vandaag
Geheugenverlies bij de peiling van 1Vandaag
Bijzondere nieuwe peiling 1Vandaag
Ik was heel benieuwd naar de nieuwste peiling van 1Vandaag. Die werd op 29 augustus naar buiten gebracht. Mijn nieuwsgierigheid was niet omdat er duidelijke verschuivingen onder het electoraat de afgelopen 2 maanden hebben plaatsgevonden, want dat was niet het geval. Maar mijn nieuwsgierigheid was gebaseerd op het feit dat begin dit jaar Ipsos (de leverancier van de peilingen aan 1Vandaag) was gefuseerd met I&O. Beide bureaus kwamen in de laatste jaren met hun eigen peilingen naar buiten. Peilingen die bij sommige partijen fors verschilden, zoals de Peilingwijzer laat zien. Bij NSC was dat gemiddeld 3 zetels, Bij VVD, CDA en VOLT 2. (Ironisch genoeg is de Peilingwijzer de laatste tijd louter het gemiddelde van die twee bureaus). Het verschil kwam o.a. doordat Ipsos een wat andere manier had om de aanhang van een partij te bepalen.
Het was nog niet duidelijk hoe die twee gefuseerde bureaus nu verder zouden gaan met deze peilingen. Het is natuurlijk vreemd dat vanuit het gecombineerde bureau twee peilingen naar buiten zouden blijven komen met verschillen die soms 3 zetels groot zouden zijn. Besef dat Ipsos via 1Vandaag sinds maart 2024 steeds NSC op 11 of 12 zetels had staan en de laatste peiling van I&O in juni gaf 7 zetels voor die partij aan. De I&O scores van het laatste jaar lagen steeds beduidend dichter bij die van Peil.nl dan de uitslagen van 1Vandaag/Ipsos!
Ook op 30 juli stond NSC bij de 1Vandaag peiling nog op 11 zetels. Die werd nog steeds onder het Ipsos label naar buiten gebracht.
Met welke uitslag voor NSC zou de nieuwste peiling van 1Vandaag komen?
Het werden er 9.
Maar die kwamen noch van Ipsos, noch van I&O, maar van een nieuwe leverancier, die 1Vandaag had gecontracteerd: Verion (voormalig Kantar, voorheen Nipo).
Betekenis van die cijfers?
Wat betekent dit cijfer nu, als we het vergelijken met de cijfers van 1Vandaag/Ipsos van de vorige maand of vergeleken met de verkiezingscijfers?
Als we de Verian score van eind augustus 2024 vergeleken met die van Ipsos eind juli 2024 dan zijn dit de grootste verschillen: SP +4, NSC -2, VVD +2, BBB -2. De overige partijen verschilden 1 zetel of 0. Maar komt dat nu door de verschuiving binnen het electoraat of omdat er sprake is van een andere leverancier? En het is helemaal ironisch om vast te stellen dat de Verion uitslag van eind augustus meer lijkt op die van Peil.nl van eind juni, dan op de Ipsos uitslag van eind juli.
Als je als 1Vandaag de prominente plek bent van peilingdata in Nederland, heb je een grotere verantwoordelijkheid bij de overgang van de leverancier dan louter te melden dat er nu een andere partij de cijfers levert. Want de lagere score van NSC en de veel hogere score van de SP kan niet gelegen hebben aan forse veranderingen binnen het electoraat, maar aan de nieuwe leverancier. Want ook I&O heeft de SP bij hun laatste peilingen op 5 of 6 zetels gemeten dus die 3 van Ipsos van de vorige maand was een stuk te laag.
1Vandaag had hetzij nog 1 of 2 keer de peiling af te nemen van Ipsos of dieper in te gaan op de verschillen, die door de overgang van leverancier waren gekomen en niet door verschuivingen in het electoraat!
(Als 1Vandaag met cijfers had willen komen die wel in de tijd goed vergelijkbaar waren dan zou men ook de cijfers van Peil.nl kunnen nemen. Die worden inmiddels 22 jaar (!) op dezelfde manier vastgesteld. En met een steekproefgrootte die 2 tot 3 keer zo groot is als van de leveranciers van 1Vandaag 😉 )
De werkelijke verschuivingen
Al sinds ik me in 1976 met peilingen van politieke voorkeur ben gaan bezig houden heb ik me ingespannen een methode te hanteren, waarbij de verschuiving van peiling op peiling ook echt een verschuiving onder het electoraat weergeeft en niet het gevolg is van het probleem dat je altijd hebt bij een steekproef onderzoek. Want bij een steekproefonderzoek moet je ook met de toevalsfactoren rekening houden. Dus kunnen verschuivingen veroorzaakt worden door de samenstelling van de volgende steekproef.
Op die manier heb ik er altijd voor gezorgd dat verschuivingen van 2 zetels of meer gebaseerd waren op echte verschuivingen onder het electoraat. (Ik deed en doe dat om me te richten op de overgangen tussen het stemgedrag bij de vorige verkiezing en de nieuwe voorkeur. En niet louter door alleen de nieuwe voorkeuren te nemen).
Als er een verschuiving van 1 zetel is, dan kan je eigenlijk pas bij de peilingen erna vaststellen of er een echte verschuiving was of niet. Bij 2 zetels of meer is er echt een verschuiving bij het electoraat.
Nu het kabinet blijkbaar echt aan de slag is en volgende weken komt met hun eerste begroting en ook nog de afspraken binnen de regering, is het interessant om vooral te zien wat er nu electoraal is gebeurd vanaf de verkiezingen in november 2023. Dit is de grafiek van de trends bij Peil.nl met daarop een aantal cruciale momenten met forse electorale gevolgen.
- Nadat de VVD kort na de verkiezingen aangaf dat ze niet in het kabinet zouden stappen, verloor die partij abrupt 8 à 10 zetels. Sinds maart is er weer sprake van een langzaam herstel.
- De tweede grote gebeurtenis was het moment dat Omtzigt begin februari 2024 opstapte bij de onderhandelingen. NSC, die toch al wat aan het dalen was, viel weg naar het niveau van rond de 10 zetels.
- Sinds de verkiezingen zien we dat het CDA gestaag stijgt. Dat is versneld nadat NSC fors inzakte.
- In februari, na die breuk, stond de PVV op het hoogtepunt van rond de 50 zetels. Na het hoofdlijnenakkoord daalde de PVV naar een niveau van rond de 40 zetels.
- Bij de overige partijen zien we relatief kleine schommelingen in deze periode.
Hoe nu verder?
De ontwikkelingen van de politieke voorkeur hangen natuurlijk met name samen met de ontwikkelingen in de politiek en in de samenleving. Die zijn niet te voorspellen. Maar wel is het duidelijk dat de omvang van de groep die links van het midden wil stemmen duidelijk kleiner is dan die rechts van het midden wil stemmen. De kans dat dit op korte termijn doorbroken wordt lijkt erg klein.
De ontwikkelingen rondom het kabinet kunnen nog wel een forse invloed hebben op de keuzes die kiezers rechts van het midden zullen gaan maken. Die kunnen van partij gaan wisselen, waarbij het de grote vraag is of het CDA met een relatief nieuwe leider (Bontebal) toch weer fors verder zal kunnen gaan stijgen. Maar – als je bij voorbeeld kijkt naar wat zich nu in Duitsland afspeelt en de nieuwe positionering van de CDU/CSU op het vlak van migratie en asiel beschouwt, dan zal de opstelling van het CDA ten opzichte van die onderwerpen bepalen of die partij weer kan stijgen in de richting van de 20 zetels.
Vooralsnog lijkt de PVV haar (heel) sterke electorale positie te handhaven en uitgaande van het feit dat immigratie/integratie/asiel nog lang een dominante factor zal blijven in de politiek zal de PVV het electoraat nog wel goed blijven doen. Ook als de regering minder op dat onderwerp presteert dan de PVV-kiezers zouden willen.
Wat echter natuurlijk wel kan gebeuren (en we hebben het in Nederland een aantal keren gezien – FVD, BBB, NSC- en zien het ook in andere landen) dat een nieuwe partij met een aansprekende leider snel een groot momentum kan opbouwen. En wie dat zou kunnen gaan worden is nu niet te voorspellen.
Gezien de spanningen in de samenleving, de spanningen in Den Haag, de internationale ontwikkelingen en de opstelling van de media, zou het me niet verbazen als we binnen 1 jaar nieuwe Tweede Kamerverkiezingen zullen hebben.
U heeft zojuist gelezen: Geheugenverlies bij de peiling van 1Vandaag
Volg Maurice de Hond op X | Facebook | LinkedIn | YouTube
Blijf onbeperkt toegang houden tot alles wat Maurice.nl te bieden heeft. Klik hier om lid, abonnee, vriend en bondgenoot te worden.
