“Wie zette de val voor wie?” Analyse ontmoeting Trump-Zelensky door Ad Verbrugge

Ad Verbrugge heeft veel kennis over de geschiedenis en de onderliggende factoren van de spanningen tussen Oekraïne en Rusland. 

Na de gebeurtenissen in Het Witte Huis tussen Zelensky en Trump was er een uitgebreide uitleg van Ad in De Nieuwe Wereld. Van het laatste gedeelte met een sterke duiding van wat zich toen heeft afgespeeld.

Hier kunt u het hele gesprek zien en hieronder de samenvatting van dat laatste deel:

Duiding van clash in Witte Huis

Het conflict rondom de Oekraïne-oorlog en de geopolitieke verhoudingen tussen Amerika, Europa en Rusland hebben recent een nieuwe wending genomen. Dit werd onderstreept door het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan de Verenigde Staten, met als doel een grondstoffendeal te bezegelen en tegelijkertijd de rol van Amerika in het conflict verder te versterken. Echter, het bezoek had een veel bredere politieke lading dan enkel economische onderhandelingen; het vormde een strategische poging om de invloed van Amerika in de regio verder te bestendigen en om de geopolitieke koers van Trump te beïnvloeden.

Geopolitieke Dynamiek

Zonder Amerikaanse steun is Europa, en daarmee het Westen als geheel, niet machtig genoeg om de situatie in Oekraïne te beïnvloeden. De vrees bestaat dat een mogelijke herverkiezing van Trump zou leiden tot een versoepeling van de spanningen met Poetin, iets wat een deel van de westerse politieke elite wil voorkomen. Recentelijke bezoeken van Europese leiders, waaronder Macron en Starmer, benadrukken de groeiende urgentie van Europa om een sterkere rol te spelen in de crisis.

Het bezoek van Macron en Starmer onderstreept dat Europa nu beseft dat het meer moet laten zien dan alleen woorden. Er wordt gesproken over het sturen van troepen en het intensiveren van militaire steun aan Oekraïne, hoewel Poetin via Lavrov al heeft aangegeven dat er geen sprake zal zijn van een akkoord. De strategie van Europa lijkt er vooral op gericht om Trump onder druk te zetten om zich te committeren aan een harde lijn tegen Rusland. Daarnaast speelt de vraag in hoeverre Europa zich militair onafhankelijk kan maken van de VS, iets wat Ursula von der Leyen en andere Europese leiders steeds vaker benadrukken.

De machtsbalans binnen Europa zelf is ook aan het verschuiven. Polen, met zijn sterke anti-Russische houding, blijft nauw samenwerken met de VS en streeft naar een steviger militair partnerschap. Frankrijk en Duitsland daarentegen proberen een zelfstandiger Europa te creëren, wat kan leiden tot een verdere polarisatie binnen de EU. Ondertussen blijft het Verenigd Koninkrijk zijn eigen koers varen, waarbij het economische en geopolitieke belangen combineert in een onafhankelijke rol. Dit betekent dat de trans-Atlantische relaties onder druk staan en dat de NAVO mogelijk opnieuw gedefinieerd zal worden.

De Strategie van Zelensky

Zelensky’s missie naar Washington was meer dan alleen een economische afspraak; het was een poging om Amerika definitief aan Oekraïne te binden. Hoewel er een grondstoffendeal werd besproken, ging Zelensky’s focus tijdens zijn bezoek vooral uit naar het versterken van het vijandsbeeld van Poetin. Hij positioneerde Poetin als een ‘killer’ en ’terrorist’ en bracht beelden naar voren van mishandelde Oekraïense krijgsgevangenen. Dit was niet toevallig: het was een strategische zet om Trump te dwingen positie te kiezen tegen Rusland, terwijl Trump juist een diplomatieke route nastreeft.

De grondstoffendeal zelf is omstreden. Aanvankelijk wees Zelensky een voorstel van 500 miljard dollar af, maar later werd een aangepaste overeenkomst opgesteld die mogelijk nog minder gunstig is voor Oekraïne. In plaats van een begrensde financiële steun vanuit de VS, werd overeengekomen dat de winsten in de toekomst verdeeld zullen worden, zonder een duidelijke eindtermijn. Dit zorgt ervoor dat Oekraïne afhankelijk blijft van Amerika, maar biedt tegelijkertijd geen directe veiligheidsgaranties tegen Russische agressie. Dit is voor Zelensky niet voldoende; hij wil dat de VS een actieve rol speelt in de oorlog, inclusief veiligheidsgaranties die voorkomen dat Poetin verder oprukt.

Spanningen tijdens de besprekingen

Trump reageerde aanvankelijk positief en prees de moed van de Oekraïense strijdkrachten. Echter, toen Zelensky de discussie verplaatste naar de relatie tussen Trump en Poetin, werd de situatie gespannen. Zelensky’s tactiek leek erop gericht om de toenadering tussen Trump en Poetin te frustreren en Trump publiekelijk onder druk te zetten om zich tegen Rusland uit te spreken.

Daarbij werd Trump geconfronteerd met een moreel dilemma: enerzijds zijn wens om diplomatieke betrekkingen met Poetin te verbeteren, anderzijds de publieke druk om Oekraïne actief te steunen. Dit leidde tot ongemak bij Trump en zijn team, wat vooral zichtbaar werd toen Zelensky zijn aanklacht tegen Poetin verder opvoerde en de steun van Amerika expliciet opeiste.

Op een bepaald moment werd de discussie zelfs persoonlijk, toen Zelensky werd aangesproken op zijn militaire kledingkeuze in het Witte Huis. Hoewel dit ogenschijnlijk een klein detail lijkt, symboliseerde het dat Zelensky zichzelf niet als een diplomaat presenteerde, maar als een oorlogsleider die strijdt voor zijn land. Dit zette de toon voor een gespannen ontmoeting waarin Trump steeds meer in de hoek werd gedreven.

Een tactische strijd

Zelensky’s optreden werd voorafgegaan door overleg met Amerikaanse Democratische senatoren, wat suggereert dat zijn uitspraken onderdeel waren van een breder strategisch plan. Dit past binnen de bredere structuur van een geopolitiek netwerk dat de oude orde in stand wil houden en een mogelijke verschuiving onder Trump probeert tegen te gaan.

Tegelijkertijd groeit in Europa het besef dat zonder Amerikaanse steun een onafhankelijke militaire macht noodzakelijk is. Initiatieven van leiders zoals Ursula von der Leyen laten zien dat Europa zich strategisch probeert te positioneren in een veranderende wereldorde. Echter, de interne verdeeldheid binnen de EU, met landen zoals Polen en Hongarije die sceptisch staan tegenover een grotere Europese defensiemacht, maakt dit een complexe uitdaging.

De invloed van deze ontwikkelingen reikt verder dan de directe oorlogssituatie. De machtsbalans tussen de VS en Europa verschuift. Terwijl Europa zich probeert te verenigen onder één veiligheidsstructuur, blijft Trump vasthouden aan een beleid waarin Amerika zich niet zomaar laat meeslepen in internationale conflicten. Zelensky probeerde dit te doorbreken door Trump publiekelijk onder druk te zetten, maar kreeg tegenstand van Trumps adviseurs en Republikeinse politici die de diplomatieke weg willen bewandelen.

Conclusie

Zelensky’s bezoek aan Washington was geen standaard diplomatiek overleg, maar een strategische zet om Amerika sterker aan Oekraïne te binden en Trumps toenadering tot Poetin te dwarsbomen. De situatie laat zien hoe de machtsdynamiek tussen Amerika, Europa en Rusland verschuift en hoe diplomatieke betrekkingen onder druk staan door bredere geopolitieke strategieën.

Trump’s reactie op Zelensky’s confrontatie was uiteindelijk een poging om de situatie beheersbaar te houden, maar de publieke perceptie van het gesprek toont aan hoe gespannen de verhoudingen zijn. De komende periode zal bepalend zijn voor de verdere koers van dit conflict en de positie van Amerika en Europa binnen deze crisis. De vraag blijft of Trump zijn diplomatieke koers richting Poetin kan volhouden, of dat hij uiteindelijk toch zal worden meegetrokken in het westerse kamp tegen Rusland. Tegelijkertijd dreigt Europa steeds verder verdeeld te raken over de vraag hoe het zich militair en strategisch moet positioneren in een wereldorde die snel verandert. De gevolgen van deze strategische zetten zullen de komende jaren zichtbaar worden in zowel de geopolitieke verhoudingen als de toekomstige machtsstructuren binnen het Westen.

Dit deel is via deze link terug te kijken (vanaf 54 minuten).